Artykuły

Wydało się, że nikt już i nic nie zdoła wskrzesić Przybyszewskiego, że tylko jego duch będzie się od czasu do czasu ukazywał historykom literatu­ry. Tymczasem "Śnieg" napisany w 1903 roku, stał się w re­żyserii Ignacego Gogolewskie­go w Teatrze Dramatycznym, rewelacją warszawskiego sezo­nu. Ożyły młodopolskie chuci, demony, kobiety fatalne, Przybyszewski dał się znów poznać widzowi.

Tyle że... Czy na pewno Przybyszewski, taki jakim chciał się widzieć?

Jak się wydaje, Przybyszew­ski serio traktował swe posłannictwo, tak jak inni, tyle, że konwencjonalni dramatopisarze tego okresu. Tymczasem w ujęciu Gogolewskiego, w insceni­zacji którą oglądaliśmy wczo­raj w ramach VII Telewizyj­nego Festiwalu Teatrów Dramatycznych. Przybyszewski koja­rzyć się nam z Witkacym, ośmieszającym tradycyjne wątki dramaturgiczne. Było to więc jak­by przedstawienie Przybyszew­ski contra Przybyszewski. Współczesny widz nie odbiera już przecież na serio demonizmów, szalonych uczuć, metafi­zycznych lęków, szczególnie jeśli wyrażane są one w języ­ku afektowanym wietrzy wte­dy kpinę, parodię. Z zainteresowaniem oglądaliśmy wczorajszy spektakl jako swego rodzaju żart teatralny, próbę wskrzeszenia dramatur­ga nawet wbrew jemu samemu. Interesujące to było tym bar­dziej, że przy okazji odsłoniło się nam ogniwo łączące dramat naturalistyczny ze sztukami pi­sanymi współczesnym już języ­kiem teatralnym.

Przedstawienie już, już stało na granicy parodii (tak jak w przypadku "Trędowatej" Mniszkówny), ale jej nie przeszło. Jest to zasługa aktorów. Woj­ciecha Duryasza, Marii Wacho­wiak, Zbigniewa Zapasiewicza, Janiny Traczykówny, umiejących świadomie kontrolować środki wyrazu, trafnie odczytujących stylistykę fin de siecle'u.