Artykuły

W grudniu 2015 roku minęła 15 rocznica śmierci Benigny Sojeckiej. Jednej z najcudowniejszych aktorek mojego pokolenia. Ślicznej, delikatnej i utalentowanej istoty. Pełnej ciepła i uroku. Kiedy wchodziła na scenę, nie można było oderwać od niej wzroku. Emanowała wewnętrzną czystością i prawdą przeżycia.

Przyszła na świat w Poznaniu 10 listopada 1920 roku. W Poznaniu też rozpoczynała karierę w Teatrze Nowym w roku 1945. Debiutowała rolą Meli w Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. Jej debiut stał się wydarzeniem. Odbił się głośnym echem w całym kraju. Po Meli zagrała znowu rewelacyjnie Pannę Maliczewską w reżyserii Ryszarda Wasilewskiego. Oczarowała poznaniaków a krytycy prześcigali się w pochwałach. Potem wcieliła się w postać Wisi w Pensjonacie we dwoje, Klary w Zemście i Ireny w Szesnastolatce.

W roku 1946 zaangażowała się do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. Grała Helenkę w Panu Damazym Blizińskiego z Aleksandrem Zelwerowiczem w roli tytułowej i w jego reżyserii oraz Basię w Krakowiakach i góralach i Mirandę w Burzy Szekspira w reżyserii Leona Schillera.

Do Warszawy przyjechała w roku 1949 na zaproszenie Juliana Tuwima i Mariana Mellera, dyrektorów Teatru Nowego. Stolica zobaczyła ją po raz pierwszy w Maszeńce Afinogenowa w reżyserii Janusza Warneckiego. Za tę rolę w roku 1949 jury Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach uhonorowało ją Główną Nagrodą Aktorską. Warszawiacy szybko ją polubili. Tłumnie chodzili na Maszeńkę. Wkrótce oklaskiwali ją jako Melę w Moralności pani Dulskiej — którą wcześniej grała w Poznaniu. Tym razem sztukę reżyserowała Irena Babel z udziałem dwóch wielkich aktorek Mieczysławy Ćwiklińskiej w roli Dulskiej i Ireny Eichlerówny w roli Hanki. Grano ją przy nadkompletach ponad 200 razy. A wielka Pani Miecia obchodziła w niej swoje 50-lecie pracy artystycznej.

Kolejnymi rolami Beni — bo tak ją zdrobniale nazywano — była Zofia w Damach i huzarach Aleksandra Fredry. (znowu z Mieczysławą Ćwiklińską i legendą polskiej operetki Lucyną Messal) oraz Henryka w komedii Moliera Uczone białogłowy, gdzie Filamintę, jej matkę zagrała także Mieczysława Ćwiklińska, w reżyserii Ireny Grywińskiej. Ja też miałem zaszczyt grać w tej sztuce Klitandra, ukochanego Henryki. Było to w roku 1951. W tym teatrze podziwialiśmy ją jeszcze jako Rozynę w Cyruliku sewilskim z Ludwikiem Sempolińskim i jako Puka w Śnie nocy letniej Szekspira. I to już był koniec działalności Teatru Nowego, który zmienił profil i stał się Operetką Warszawską. Jej dyrektorem został Tadeusz Bursztynowicz. Ojciec obecnego, znanego aktora Teatru Współczesnego Jacka Bursztynowicza.

Benia Sojecka była osobą muzykalną. Miała nieduży, ale przyjemny głos. Zaproponowano jej pozostanie w Operetce Warszawskiej i zagranie jednej z trzech dziewcząt w operetce Franciszka Lehara Domek trzech dziewcząt. Grała ją z powodzeniem i śpiewała ze Zdzisławem Zaczykiem w roli Szuberta. Obok nich wystąpili Ludwik Sempoliński i primadonna Operetki Beata Artemska. Operetkę reżyserował Zbigniew Sawan.

W nowym sezonie 1954/1955 Benia opuściła operetkę i wróciła do dramatu. Zaangażowała się do Teatru Nowej Warszawy przy ul. Marszałkowskiej 8 (obecne Rozmaitości). Ja byłem już wcześniej w tym zespole. 22 lipca 1955 roku otrzymaliśmy drugą scenę w Pałacu Kultury i Nauki (dziś Studio). I znowu spotkaliśmy się w pracy i na scenie. Prywatnie byliśmy od dawna zaprzyjaźnieni. Jeszcze przed otwarciem sceny w Pałacu, Benia zagrała na Marszałkowskiej urokliwie Sylwettę w Romantycznych Rostanda, mając za partnera Ryszarda Barycza, w reżyserii Wiktora Biegańskiego i Nataszę w radzieckiej komedii muzycznej, cieszącej się ogromnym powodzeniem w reżyserii dyrektora tego teatru Stanisława Bugajskiego, zatytułowanej Studencka miłość. Na nowej scenie w Pałacu Kultury Nauki zagraliśmy razem w Dzikich łabędziach Kazimiery Jeżewskiej, według Andersena. Ona Królewnę a ja Królewicza.
W roku 1957 Benia przeniosła się do Teatru Komedia. Nie schodziła tam ze sceny. Grała rolę za rolą. Za dyrekcji najpierw Kazimierza Pawłowskiego a potem Czesława Szpakowicza. Grała między innymi Jill w komedii Jim i Jill, Anulkę w Porwaniu Sabinek, Marię w Królu włóczęgów, Melanię w Jadzi wdowie, Lady Godivę w sztuce pod tym samym tytułem i Baronową w Babie-Dziwo Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej.

W roku 1981 zniknęła nagle ze sceny i już się na niej więcej nie pojawiła. Była osobą pełną kompleksów. Rozkojarzoną i nie zupełnie zdrową. Ulegającą nastrojom. Wstąpiła w szeregi Świadków Jehowy. Odeszła 19 grudnia 2000 roku. W moim sercu i mojej pamięci pozostała na zawsze. W jej aktach personalnych w Pracowni Dokumentacji przy Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego jest niewiele dokumentów z jej bogatego życia i dokonań artystycznych. Dlatego zachęcam gorąco Kolegów, aby wszystkie materiały dotyczące pracy artystycznej przekazywali wcześniej tej zasłużonej i znakomicie pracującej instytucji.