Artykuły

Grupa społeczna Metropolitanka, będąca wraz z Instytutem Kultury Miejskiej, partnerem prapremiery opery "Olimpia z Gdańska", zaprasza 15 listopada na spacer śladami Stanisławy Przybyszewskiej, a dzień później na debatę na temat pisarki.

W 2015 roku przypada 80. rocznica śmierci Stanisławy Przybyszewskiej - dramatopisarki, autorki m.in. "Sprawy Dantona". Z tej okazji Opera Bałtycka, w cyklu Opera Gedanensis, przygotowuje spektakl "Olimpia z Gdańska" opowiadający o losach pisarki. Grupa społeczna Metropolitanka, będąca razem z IKM partnerem wydarzenia, zaprasza na specjalne spacery herstoryczne 15 listopada oraz 16 listopada do sieni IKM na debatę poświęconą Przybyszewskiej.

Historię życia i twórczość Przybyszewskiej podczas spaceru 15 listopada, przybliży nam Anna Sadowska z grupy społecznej Metropolitanka. Uczestniczki i uczestnicy przejdą specjalną trasę miejsc związanych z pisarką. Spacer rozpocznie się o godz. 12.00 przy ul. Augustyńskiego 1, gdzie znajduje się pamiątkowa tablica poświęcona Stanisławie Przybyszewskiej.

"Zastrzegam sobie wyłączne posiadanie swojego życia" - autorka tych słów przeżyła jedynie 34 lata, z których 12 spędziła w grodzie nad Motławą. Jak czuła się w tym mieście pozbawionym "woni kultury jakiejkolwiek"? Jakie materialne ślady po niej pozostały? Kto dziś o niej pamięta? Na te i inne pytania postaramy się wspólnie odpowiedzieć podczas spaceru poświęconego Stanisławie Przybyszewskiej, dramatopisarce, autorce m. in. "Sprawy Dantona". Będzie o tajemniczym lekarzu z ulicy Rogaczewskiego, o sprawie Gorgonowej, o kinie i o brylancie podziwianym na jednej z jubilerskich wystaw - mówi Anna Sadowska, przewodniczka i panelistka debaty.

Debata na temat Stanisławy Przybyszewskiej odbędzie się 16 listopada o godz. 18.00 w sieni Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku. W rozmowie udział wezmą: prof. Ewa Graczyk - autorka książki "Ćma. O Stanisławie Przybyszewskiej", Anna Sadowska - licencjonowana przewodniczka miejska po Gdańsku, Gdyni i Sopocie, specjalizująca się szczególnie w spacerach herstorycznych, dr Dagmara Binkowska - pomysłodawczyni wydania drukiem niepublikowanych utworów prozatorskich Stanisławy Przybyszewskiej, Radosław Paczocha - dramatopisarz, scenarzysta i dramaturg, który właśnie ukończył sztukę poświęconą Stanisławie Przybyszewskiej pod roboczym tytułem "Ćma" oraz dr Anna Marchewka - literaturoznawczyni i krytyczka literacka. Podczas spotkania będzie można nabyć książkę Stanisławy Przybyszewskiej "Cyrograf na własnej skórze i inne opowiadania".

Stanisława Przybyszewska związana jest z Gdańskiem, gdzie mieszkała od 1923 roku. Zajmowała się głównie twórczością literacką oraz dawała lekcje języków obcych. Najsłynniejszym jej dziełem jest "Sprawa Dantona" - pięcioaktowy dramat z 1929 roku rozgrywający się w czasach Rewolucji Francuskiej. Treścią dzieła Przybyszewskiej są wydarzenia przełomu marca i kwietnia 1794, kiedy Komitet Ocalenia Publicznego rozprawił się najpierw z hebertystami, a następnie z dantonistami, likwidując większość jawnej opozycji. Sztuka wystawiana była m.in. w Teatrze Wielkim we Lwowie (1931) - reż. Edmund Wierciński, w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1975) - reż. Andrzej Wajda, w Teatrze Polskim we Wrocławiu (2008) - reż. Jan Klata.

***

"Olimpia z Gdańska", Zygmunt Krauze

Premiera opery: 20 listopada, godz. 20.00, Opera Bałtycka w Gdańsku.

***

Biogramy gości debaty:

prof. Ewa Graczyk - prof. dr hab. w Instytucie Filologii Polskiej UG. Pracę magisterską pisała pod kierunkiem prof. Marii Janion. Literaturoznawczyni, pomorska działaczka społeczna. Autorka książek: "Ćma. O Stanisławie Przybyszewskiej" (1994); "O Gombrowiczu, Kunderze, Grassie i innych ważnych sprawach. Eseje" (1994) oraz "Przed wybuchem wstrząsnąć. O twórczości Witolda Gombrowicza w okresie międzywojennym" (2004), "Od Żmichowskiej do Masłowskiej. O pisarstwie w nadwiślańskim kraju" (2013) . Współorganizatorka wraz z M. Pomirską konferencji o Kopciuszku na Uniwersytecie Gdańskim (2000) oraz współredaktorka wraz z dr Graban-Pomirską tomu pokonferencyjnego zatytułowanego "Siostry i ich kopciuszek". Jako feministkę Ewę Graczyk zajmują, zarówno prywatnie jak i zawodowo, wątki społeczne, w szerokim sensie polityczne, z nieustającą fascynacją wszelkiego rodzaju opowieściami - literackimi, filmowymi, plastycznymi i innymi.

Anna Sadowska - licencjonowana przewodniczka miejska po Gdańsku, Gdyni i Sopocie, specjalizująca się szczególnie w spacerach herstorycznych. Oprowadza po autorskich trasach śladami kobiet z Gdańska i Pomorza, jak również po herstorycznych, firmowanych przez Grupę Społeczną Metropolitanka. Stanisławie Przybyszewskiej, najwybitniejszej jej zdaniem mieszkance tysiącletniego Gdańska poświęciła obszerny artykuł na prowadzonym przez siebie blogu www.jejhistorie.wordpress.com, chętnie i z przekonaniem promuje jej postać w mediach (Gazeta Wyborcza Trójmiasto, audycja "Strefa Słowa" w radiowej Dwójce). Zamierza doprowadzić do nadania jej imienia kolejnemu z gdańskich tramwajów.

dr Dagmara Binkowska - doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Pracownik Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, kustosz w Dziale Druków XIX i I poł. XX w. Pomysłodawczyni wydania drukiem niepublikowanych utworów prozatorskich Stanisławy Przybyszewskiej, propagatorka idei przywrócenia twórczości pisarki Gdańskowi. Redaktor przygotowywanej do druku nakładem wydawnictwa słowo/obraz terytoria książki "Cyrograf na własnej skórze i inne opowiadania", zawierającej siedem niepublikowanych dotąd opowiadań Przybyszewskiej.

Radosław Paczocha - (ur. 1977 r.), dramatopisarz, scenarzysta i dramaturg. Jest absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wiedzy o Teatrze w Akademii Teatralnej w Warszawie. Przez sześć lat związany z Teatrem Powszechnym w Warszawie (2004-2010). Wcześniej pracował jako recenzent. Jest autorem sztuk: "Zapach czekolady", "Przyjaciel", "Bar Babylon", "Beniamin", "Każdemu Everest", "Uwodziciel", "Wizyta", "Faza delta", "Broniewski", "Być jak Kazimierz Deyna" (trzy ostatnie sztuki miały swoje prapremiery w gdańskim Teatrze Wybrzeże). Ukończył również dramat poświęcony Stanisławie Przybyszewskiej pod roboczym tytułem "Ćma". Jego sztuki tłumaczone były na język angielski, niemiecki, czeski, gruziński oraz rosyjski.

dr Anna Marchewka - literaturoznawczyni, krytyczka literacka. Publikowała m.in. w "Lampie", "Zadrze", "Tygodniku Powszechnym", "Chimerze". Współprowadziła programy literackie w TVP Kultura i Radiu Kraków. Współpracuje z Katedrą Krytyki Współczesnej UJ i Centrum Studiów Humanistycznych UJ. Autorka książki "Ślady nieobecności. Poszukiwanie Ireny Szelburg" (2014). W miesięczniku "Znak" zajmuje się rubryką Stacja: literatura.