Artykuły

Inscenizacja reportaży Magdaleny Grzebałkowskiej wstrząsa widza mocnym wyrazem o ludzkim piekle roku 1945, który powinien być jednym z najszczęśliwszych, przecież właśnie skończyła się wojna.

Inicjatorem przedsięwzięcia jest Piotr Muszyński, producent Festiwalu Czytania, który chciał premiery specjalnie przygotowanej na imprezę, a reżyserowi Jackowi Papisowi podpowiedział tytuł "1945" reporterskiej książki Magdaleny Grzebałkowskiej.

Teatr pamięci

Czwórka aktorów (najlepsza Magdalena Smalara) inscenizuje na scenie głosy z pięciu reportaży ze zbioru, m.in. "Barachło" o polskich szabrownikach oraz "Nie jesteśmy przecież Niemcami" o obozie pracy dla Niemców w Łambinowicach pod dowództwem maltretującego ich Czesława Gęborskiego.

Poszczególne opowieści, jak w książce, przeplatają ogłoszenia z tamtych lat.

Ta ascetyczna inscenizacja to teatr pamięci, który wychodzi z reportażu i słowu daje największą przestrzeń na scenie. Forma na scenie bliska inscenizowanemu czytaniu wpisuje się w Festiwal Czytania, bo osiągnęła efekt, jakbyśmy wspólnie czytali, jednocześnie to oglądając.

W tle części o Szczecinie (skompilowanej z reportaży Andrzeja Kraśnickiego jr. i Adama Zadwornego z "Gazety Wyborczej") pojawiają się zdjęcia powojennego Szczecina w ruinach, autorstwa Krystyny Łyczywek.

Moja najcięższa książka

Po spektaklu Magdalena Grzebałkowska i Jacek Papis spotkali się z widzami.

- "I o co ty będziesz jeszcze pytał, po tych mocnych słowach" spytał siedzący obok mnie na spektaklu Wojciech Tochman - zaczął prowadzący spotkanie z twórcami Cezary Łazarewicz (także reporter).

- Mam poczucie, że w dzisiejszych czasach potrzebujemy bardzo prawdziwych historii - mówi Jacek Papis, reżyser "1945". - Najtrudniejszy to był wybór z tych 12 opowieści. Każda się nadaje na scenariusz filmowy. Wierzę, że ten spektakl może być zachętą do sięgnięcia po książkę.

- To była najcięższa książka, którą pisałam. W każdym dziecku żydowskim w sierocińcu widziałam moje, w każdej matce tracącej dziecko widziałam siebie - mówiła Magdalena Grzebałkowska. - Nie wiedziałam, że w powojennej Polsce były oddzielne sierocińce dla dzieci żydowskich, że było 1300 obozów pracy dla Niemców. Czy to jest gospodyni polska czy niemiecka, wszyscy zostali wplątani w jakiś koszmar zabawy w wojnę. Choć oczywiście to Niemcy wywołali wojnę i bardzo mi się nie podoba, że mówi się dziś o nich naziści. Słyszałam głosy, po co napisałaś taką książkę, jak porównać cierpienia Niemców z naszymi? Ale ja się nauczyłam wybaczać.

Jakimś dopełnieniem "1945" może być jeszcze ostatni punkt programu tegorocznego Festiwalu Czytania, na którym przekonamy się, że "Wojna nie ma w sobie nic z kobiety", na podstawie reporterskiej książki Swietłany Aleksijewicz. Inscenizację przywozi z Koszalina Bałtycki Teatr Dramatyczny. Trzy kobiety i ich niemedialne opowieści o wojnie zagrają gościnnie w poniedziałek w Teatrze Polskim o godz. 19. Bilety kosztują 25 zł

---

Festiwal Czytania - Program na niedzielę

PROGRAM NA NIEDZIELĘ

godz. 10 - Książnica Pomorska, Aula. Warsztaty ekologiczne

godz. 11 - "Pamiętajcie dzieci, segregujcie śmieci" - spektakl Teatru La Fayette, od 4 lat

godz. 12 - "O czym szumi las", czyta Jarosław Boberek, spotkanie z autorem Pawłem Wakułą, od 5 lat

godz. 13 - "Ministerstwo Motyli" Jacek Pałasiewicz zaprezentuje niezwykłych rozmiarów motyle, chrabąszcze, ślimaki i robaki, od 5 lat

godz. 14 - Książnica Pomorska, Sala pod Piramidą - "Wilk" Marka Hłaski czyta Olaf Lubaszenko

godz. 16 - "Smażone zielone pomidory" Fannie Flagg - czyta Anna Seniuk

godz. 17 - "Toto" Małgorzaty Gwiazdy-Elmerych - czyta Joanna Trzepiecińska

godz. 18 - "Kto ty jesteś? Początek sagi rodzinnej" - czyta autorka Joanna Szczepkowska

godz. 14 - Książnica Pomorska, sala im. Zbigniewa Herberta

"Ulice Szczecina (ciąg bliższy)" Artura Daniela Liskowackiego czyta Mirosław Zbrojewicz

godz. 15 - "Niezwyciężony" Stanisława Lema - czyta Krystyna Czubówna

godz. 16 - "Psie dni" Dariusza Bitnera - czytają Krystyna Maksymowicz i Konrad Pawicki

godz. 17 - "Biała Maria" - czyta Zofia Kucówna

godz. 18 - "Dzienniki" Sławomira Mrożka oraz fragmenty tekstów i zdjęcia z albumu Susany Osorio-Mrożek i Pawła Chary "Mrożek. Życie warte jest życia" prezentuje Jarosław Gajewski

godz. 20 - Czytogramy wg listów Witkacego do żony Jadwigi - słuchowisko na żywo w wykonaniu Adama Baumana i Piotra Łyczkowskiego

godz. 15 oraz 17 - Stara Rzeźnia, Teatrzyk Zielone Oko - "I nie było już nikogo" Agathy Christie - występują Olga Bołądź, Wojciech Pszoniak, Robert Więckiewicz, opracowanie i reżyseria Barbara Marciniak i Andrzej Brzoska. Wejściówki w Starej Rzeźni

godz. 18 - Teatr Kameralny "Zamyślenie..." wieczór z Mają Komorowską, poezja Wisławy Szymborskiej, ks. Jana Twardowskiego, Czesława Miłosza, ks. Janusza Pasierba. Wejściówki w Teatrze Kameralnym

godz. 11 - Kafka Kulturalna (ul. Wielkopolska 25/9) "Babcia na jabłoni" Miry Lobe, od 6 lat i "Mama Mu" Jujji i Tomasa Wieslander, 5-6 lat - czyta Anna Seniuk.

godz. 16 - Columbus Coffee Ogrodnik (ul. Mikołaja Kopernika 1), "Cappuccino" Marielli Righini - czyta Karolina Gorczyca

Więcej czytaj na festiwalczytania.pl