Artykuły

W Teatrze Wybrzeże trwają próby do "Portretu damy" na podstawie powieści Henry'ego Jamesa. Spektakl reżyseruje Ewelina Marciniak, za tekst i dramaturgię odpowiedzialna jest Magda Kupryjanowicz, scenografię do spektaklu przygotowuje Katarzyna Borkowska, zaś muzykę na żywo - zespół Chłopcy kontra Basia". Premiera - 17 maja.

Lata 70-te XIX wieku. Do wybrzeży wiktoriańskiej Anglii przybija statek z Nowego Jorku, a na jego pokładzie - Isabela Archer, młoda Amerykanka o wyjątkowej urodzie i nie mniej wyjątkowym charakterze. Zafascynowana europejską kulturą, wkrótce sama zacznie wzbudzać fascynację dwóch angielskich dżentelmenów. Sprawy dodatkowo skomplikują się, gdy w ślad za nią ruszy jej amerykański wielbiciel. Wbrew swoim oczekiwaniom, niezależna dotychczas Isabela, w małżeństwie z jednym z adorujących ją mężczyzn zacznie upatrywać swojego przeznaczenia. Czy jednak jej wybór okaże się słuszny?

Konwencja melodramatu, jaką twórcy zapożyczyli z dziewiętnastowiecznej powieści Henry'ego Jamesa, stanowi jedynie pretekst do snucia uniwersalnej opowieści o katastrofie. Każda bez wyjątku z postaci "Portretu damy" - począwszy od Isabeli, poprzez angielskiego lorda i zubożałą francuską arystokratkę, a na zwykłej służącej skończywszy, przeczuwa wiszące nad sobą fatum, które niweczy wszelkie działania i odbiera nadzieję na pomyślną przyszłość. To właśnie w poczuciu zagrożenia i rozczarowania rzeczywistością twórcy spektaklu odnajdują wspólne bohaterom i współczesnym Europejczykom gorzkie doświadczenie rzeczywistości.

Ewelina Marciniak o "Portrecie damy": "Podróż Isabeli do Europy jest przede wszystkim podróżą ciała. Ciało stale przemieszcza się, wiruje między obrazami Londynu, Paryża, Florencji, Rzymu. Żywo reaguje na zmiany otoczenia i różnorodne bodźce zmysłowe. Ciało Isabeli jest również fatum. Stanowi źródło zgubnych instynktów, nad którymi nie da się zapanować. Obudzone usta i piersi Isabeli stanowią zagrożenie dla porządku świata. Wymykają się wszelkiej logice i racjonalizmowi. Tańczą z widmem nadciągającej rewolucji. Ciało instynktowne jako groźne i nieprzewidywalne zostaje wyparte przez kulturę europejską, która woli utrzymywać, że jedyne ciało, jakie istnieje, jest produkowane poprzez relacje władzy. Dlatego też, ciała kobiet w spektaklu są poddawane licznym ingerencjom - wąchane, smakowane, opakowywane, wkładane w ramy. Próbują sprostać nieuchwytnemu ideałowi konwencjonalnej kobiecości. Jeśli poniosą porażkę - stają się ciałami odrzuconym. Ciałami, które rozczarowują. Ciałami, które nie znaczą. Ponownie spotkają się w ostatniej części mojego spektaklu, u kresu swojej podróży."

***

Henry James (1843-1916) - amerykańsko-brytyjski pisarz, krytyk i teoretyk literatury. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze anglojęzycznej. Pochodził z Nowego Jorku, ale połowę życia spędził w wiktoriańskiej Anglii. W swoich powieściach zgłębiał mentalność Amerykanów, zderzając ją z kulturą europejską. Subtelny urok minionej epoki oraz wyjątkowa głębia psychologiczna postaci Henry'ego Jamesa sprawiają, że do jego twórczości chętnie sięgają reżyserzy filmowi. ZIELONY POKÓJ wyreżyserował François Truffaut, ZŁOTĄ, EUROPEJCZYKÓW i BOSTOŃCZYKÓW - James Ivory, DAISY MILLER - Peter Bogdanovich, DZIEDZICZKĘ opartą na powieści DOM NA PLACU WASZYNGTONA - William Wyler, PLAC WASZYNGTONA - Agnieszka Holland, MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ W WENECJI na podstawie SKRZYDEŁ GOŁĘBICY - Iain Softley, W KLĘSZCZACH LĘKU - Jack Clayton, AUTOGRAFY JEFFREYA ASPERNA - Jordi Cadena i i Mariana Hellmund. W 1996 roku Jane Campion zekranizowała najbardziej znane dzieło James'a - PORTRET DAMY.

Ewelina Marciniak (ur. 1984) - etatowa reżyserka Teatru Wybrzeże. Ukończyła europeistykę i dramatologię na UJ oraz reżyserię dramatu na PWST w Krakowie. Wyreżyserowała m.in. ZBRODNIĘ Michała Buszewicza, za którą otrzymała nagrodę na 17. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej i 11. Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy, oraz NOWE WYZWOLENIE Stanisława Ignacego Witkiewicza za które zdobyła główną nagrodę na 2. edycji Koszalińskich Konfrontacji Młodych m-teatr. Marciniak jest również laureatką Talentu Trójki w kategorii Teatr. W Teatrze Wybrzeże Ewelina Marciniak wyreżyserowała szeroko komentowane i nagradzane AMATORKI Elfriede Jelinek (m.in. Główna Nagroda dla najlepszego spektaklu na 48. edycji Przeglądu Teatrów Małych Form KONTRAPUNKT) oraz kontrowersyjny CIĄG Michała Buszewicza.

Magda Kupryjanowicz (ur. 1984) - dramatopisarka, dramaturżka, reżyserka. Absolwentka etnologii i Wiedzy o Teatrze UJ oraz dramaturgii teatralnej w krakowskiej PWST. Jest autorką tekstów: SFERIA zrealizowanego w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej, KRÓL OLCH zrealizowanego w Teatrze Modrzejewskiej w Legnicy, CHŁODNA JESIEŃ, który został wystawiony na Telpa Festival w Dyneburgu (Łotwa). Reżyserka DZIENNIKA SYBERYJSKIEGO prezentowanego w ramach NurtuOFF 35. Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu oraz współreżyserka spektaklu dyplomowego Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie pt. PŁYWALNIA. Zwyciężczyni ogólnopolskiego konkursu dramaturgicznego KONTROWERSJE.

Katarzyna Borkowska (ur. 1974 ) - scenograf. Absolwentka krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Systematycznie współpracuje z Mają Kleczewską, m.in. przy takich spektaklach jak: MAKBET Shakespeare'a (Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu), WOYZECK Büchnera (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu), FEDRA Eurypidesa (Teatr Narodowy w Warszawie), OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO von Horvátha (Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu), MARAT/SADE Weissa (Teatr Narodowy w Warszawie), BABEL Jelinek (Teatr Polski w Bydgoszczy). Tworzyła scenografię również do KORONACJI Modzelewskiego w reżyserii Łukasza Kosa (Teatr Narodowy w Warszawie) oraz do przedstawień Michała Borczucha, m.in. LULU Wedekinda i WERTERA Goethego (Stary Teatr). Z Eweliną Marciniak współpracowała dotychczas przy spektaklach SKĄPIEC (Teatr Polski w Bydgoszczy) i CIĄG (Teatr Wybrzeże). Otrzymała Nagrodę im. Teresy Roszkowskiej dla młodego scenografa, przyznawaną przez Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego i Fundację im. Leona Schillera (2006) oraz Nagrodę im. Leona Schillera za twórcze osiągnięcia w dziedzinie scenografii (2007).

CHŁOPCY KONTRA BASIA - Barbara Derlak i Marcin Nenko ze specjalnym udziałem Agnieszki Derlak. W 2013 roku zespół wydał debiutancki album OJ TAK!, z materiałem inspirowanym polską poetyką tradycyjną. Rok później album ukazał się ponownie pod szyldem brytyjskiego wydawnictwa World Music Network. W 2014 roku zespół został nominowany do nagrody Fryderyk w kategorii Debiut Roku. W tym samym roku skomponował muzykę wykonywaną na żywo w spektaklu MORFINA w reżyserii Eweliny Marciniak (Teatr Śląski w Katowicach). Agnieszka Derlak to liderka zespołu AGA DERLAK TRIO, pianistka, laureatka II miejsca na prestiżowym festiwalu Jazz Juniors 2013, finalistka RCK pro Jazz w Kołobrzegu, finalistka Czech Jazz Contest, laureatka nagrody specjalnej na Ogólnopolskim Przeglądzie Młodych Zespołów Jazzowych i Bluesowych w Gdyni oraz nagrody indywidualnej na XIII Krokus Jazz Festiwal 2014.

Dominika Knapik (ur. 1979) - tancerka, aktorka oraz choreografka. Absolwentka Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie. Współzałożycielka (wraz z Wojtkiem Klimczykiem) kolektywu HARAKINI FARMERS i Stowarzyszenia Humanistycznych Inicjatyw Twórczych SZTRUKS. Regularnie współpracuje z teatrami dramatycznymi tworząc choreografie w spektaklach m.in. Igi Gańczarczyk, Radosława Rychcika, Mai Kleczewskiej, Bogdana Hussakowskiego, Anny Smolar, Rafała Sabary, Anny Augustynowicz, Pawła Łysaka. Z Eweliną Marciniak współpracowała dotychczas przy spektaklu AMATORKI oraz MORFINA.