A jak królem, a jak katem będziesz
Twórczość Tadeusza Nowaka, tematycznie związana z problematyką wiejską, zyskała w pełni zasłużone uznanie czytelników i krytyki. Liczne wysokie nagrody, m. in. za powieść "A jak królem, a jak katem będziesz..." (1971), wybór opowiadań "Diabły" (1974) czy wreszcie nagroda literacka m. Krakowa za całokształt twórczości potwierdzają wysoką klasę jego pisarstwa.
Przeniesienie na scenę Teatru Nowego w Poznaniu głośnej powieści Tadeusza Nowaka: "A jak królem, a jak katem będziesz..." słało się wydarzeniem dużej miały. Reżyser Janusz Nyczak znalazł bowiem dla poetyckiej, balladowej prozy pisarza odpowiednie środki artystycznego wyrazu, zgodnie z intencjami autora głównym problemem przedstawienia uczynił dążenie Piotra do oczyszczenia się z ciążącego na nim piętna Kaina. Jest to tragiczny rozrachunek człowieka, który na wojnie zabijał, rozrachunek z samym sobą, z własną wrażliwością moralną, z ciążącą na nim odpowiedzialnością za dokonane czyny.
Konwencja realizmu poetyckiego zastosowana przez Janusza Nyczaka pozwala mu na posługiwanie się tak nośnymi symbolami-rekwizytami jak drzewo, woda, jabłko, siekiera, miód. Do niezapomnianych należą sceny: kąpieli Heli i Piotra w jeziorze, walki na siekiery Piotra i Stacha wraz ze strzelaniem do osiki czy wreszcie postój żołnierzy nad rzeką.
Przedstawienie Teatru Nowego przyjmowane było entuzjastycznie w NRD oraz kilku miastach czechosłowackich (Praga, Ostrawa, Cieszyn, Koszyce), gdzie wystawiano je w Dniach Kultury Polskiej. Obecnie szerokiej widowni polskiej przedstawi je Telewizja Poznań. Rygory czasowe narzuciły konieczność zrezygnowania z kilku wątków i motywów, które znajdowały się w wersji teatralnej tego widowiska.
