Opera epoki przyspieszenia
To druga odsłona Projektu "P", cyklu przedstawień, które mają poszukiwać nowych kierunków rozwoju sztuki operowej.
Spektakle powstałe w pierwszej edycji zostały bardzo dobrze odebrane przez widzów i krytyków. Utwór Jagody Szmytki "Dla głosów i rąk" w reżyserii Michała Zadary był wiwisekcją instytucji, jaką jest opera, "Transcryptum" Wojtka Blecharza - podróżą w głąb pamięci i zapisanej w niej traumy z przeszłości, a jednocześnie spacerem po zakamarkach gmachu Teatru Wielkiego. Spektakle nominowaliśmy do Wdech - kulturalnych nagród "Gazety Co Jest Grane".
Wtym roku obie części wieczoru wyreżyseruje Krzysztof Garbaczewski. Młody reżyser wystawił w Nowym Teatrze "Życie seksualne dzikich", w Muzeum Powstania Warszawskiego "Kamienne niebo zamiast gwiazd", a podczas zakończonych niedawno Warszawskich Spotkań Teatralnych warszawscy widzowie mogli oglądać jego "Kronos" z Teatru Polskiego we Wrocławiu.
Do napisania utworów Teatr Wielki zaprosił Sławomira Wojciechowskiego i Marcina Stańczyka. Wojciechowski to absolwent warszawskiej Akademii Muzycznej, Hochschule fur Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie oraz kursów prowadzonych przez legendy muzyki współczesnej, m.in. Helmuta Lachenmanna, Karlheinza Stockhausena. Tytuł jego spektaklu "Zwycięstwo nad słońcem" został zaczerpnięty z opery, która miała premierę w latach 30. XX w. Kostiumy i scenografię przygotował Kazimierz Malewicz. - Bardzo pociąga mnie temat moderny w muzyce, zastanawiałem się, co dziś można z niej wykorzystać. Ikoną modernizmu jest Kazimierz Malewicz, człowiek, który przez kilka lat dochodzi do dzieła "Czarny kwadrat na białym tle", żyjąc w stanie ascezy: nie dojada, pije wodę z kranu. A w momencie gdy obraz jest gotowy i ma być wystawiony w Petersburgu, wiesza go na miejscu, na którym wcześniej wisiała ikona - mówi Wojciechowski.
Marcin Stańczyk, twórca "Solarize", na co dzień mieszka w Paryżu, gdzie kontynuuje studia z zakresu informatyki muzycznej w ośrodku IR-CAM w Centre Pompidou. Studiował w Łodzi i w Rzymie, ma wykształcenie prawnicze i muzyczne, wykonuje oba zawody.
Punktem wyjścia do napisania "Solarize" była historia Leona Bothy - południowoafrykańskiego malarza, rapera, chorego na progerię, przez którą człowiek starzeje się osiem razy szybciej. Spektakl zapowiada plakat, na którym w czarne słońce wklejony jest portret Leona Bothy. - Uderzyło mnie w jego historii to, że starał się znaleźć wolność w sztuce mimo wszystkich swoich ograniczeń. W pewnym momencie zaczął publikować w internecie - uznał, że to jest sposób na zachowanie nieśmiertelności. Kulminacyjnym momentem jego kariery był występ w teledysku grupy Die Antwoord "Enter the Ninja", który bardzo szybko miał 20 mln odsłon. Niedługo potem umarł. Poszukiwałem w muzyce tej wolności, którą, wydaje mi się, on osiągał - opowiada Marcin Stańczyk.
- Byłem jedną z 20 mln osób, które oglądały ten teledysk - mówi Krzysztof Garbaczewski, reżyser. - Leon Botha, przeżywający swoje życie osiem razy szybciej niż my, jest symbolem kondycji współczesnego człowieka, epoki przyspieszenia. Będąc na granicy śmierci, zamienił to przyspieszenie w rodzaj metafizyki, szukał jej też w sztuce. Z kolei Malewicz w swoich pracach doszedł do kresu tego, czym jest malarstwo. Dziś w jakimś sensie muzyka współczesna ociera się o granicę muzyczności.
Do udziału w spektaklu reżyser zaprosił m.in. sopranistkę Barbarę Kingę Majewską, a także aktorów - na scenie zobaczymy Agnieszkę Żulewską, Pawła Smagałę, Martę Ojrzyńską. Scenografię i kostiumy przygotowała Aleksandra Wasilkowska. Chórem i Orkiestrą Teatru Wielkiego Opery Narodowej dyryguje Marta Kluczyńska.
