Żyd
NAGRODA GŁÓWNA III FESTIWALU POLSKICH SZTUK WSPÓŁCZESNYCI R@PORT W GDYNI
Akcja sztuki rozgrywa się w małym miasteczku gdzieś w Polsce. W jednej ze szkół odbywa się po godzinach pracy nadzwyczajna rada pedagogiczna. Syn słynnego izraelskiego pisarza przysłał do sekretariatu e-mail, w którym poprosił o odnalezienie w szkolnym archiwum wypracowania swego ojca. Dyrektor podupadającej placówki wpada na pomysł, aby z pomocą naszego Żyda z Ziemi Świętej uratować miejsca pracy.
Chce zaprosić do rodzinnej miejscowości, nazwać szkołę imieniem jego ojca,a przy okazji zachęcić gościa do jej dotowania. Ale czy Żyd może uratować bohaterów sztuki? Czy może ich zbawić?
Artur Pałyga - w ślad za Janem Tomaszem Grossem - porusza problem polskiego antysemityzmu.
Jego sztuka nie jet jednak adaptacją tezy autora "Strachu", stawia raczej pytanie o postawę tak zwanych elit intelektualnych. Co potrafią robić z pamięcią? Czy próbują ją "oczyszczać"?
Czy w ogóle chcą mówić o historii? Jak radzą sobie z upiorami przeszłości, kiedy nieoczekiwanie dla samych siebie, przygotowując się do wizyty kontrowersyjnej gościa, odkrywają swój własny "problem żydowski". "To spektakl o Polakach, a nie o Żydach"- mówi autor sztuki. "W Polsce przedziwnie silny jest antysemityzm, a jednocześnie dziwny, bo skierowany w pustkę. Dotyka nas wszystkich, również bohaterów mojej sztuki".
Scena kameralna bielskiego teatru zmienia się w szkolną salę lekcyjną w remoncie: na ścianach wiszą portrety absolwentów, kujonów i olimpijczyków. Uczniów, którzy wyjechali, zrobili kariery albo młodo umarli. Cale pomieszczenie spowija półprzeźroczysty kir, podłogę wyłożono czarną folią. Bo jest to sala pamięci, plac budowy, a może nawet niegdysiejsza rzeźnia. W tej "umarłej klasie w stanie renowacji" odbywa się nadzwyczajna rada pedagogiczna. (...) Reżyser Robert Talarczyk rozpętuje "seans totalnej nienawiści". Nie przeciwko Żydom, ani nawet żydożercom. To seans nienawiści do nienawiści. Próba zebrania w pięciu reprezentantach elity nauczycielstwa polskiego wszystkich głosów z debaty wokół " Strachu " Grossa. Tak właśnie powinna wyglądać teatralna publicystyka w najlepszym wydaniu.
