Artykuły

Blisko 400 lalek, które zajmą miejsca na scenie i na widowni oraz widzowie, którzy znajdą się wewnątrz spektaklu, między lalkami i aktorami - tak będą wyglądać "Dziady" w reż. Pawła Passiniego.

Premiera odbędzie się w sobotę w opolskim teatrze lalki.

- Nasze "Dziady" zaczynają się w momencie, gdy "Dziady" Mickiewicza się kończą" - tak o swoim najnowszym spektaklu w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki mówi jego reżyser. Po sukcesie nagrodzonego m.in. Złotą Maską spektaklu "Morrison/Śmiercisyn" w reż. Passiniego, którego premiera miała miejsce w 2013 roku, reżyser ten postanowił wziąć w Opolu na warsztat "Dziady" Adama Mickiewicza.

Na zorganizowanej w ostatnich dniach przed premierą próbie medialnej Passini tłumaczył, że inspiracją dla zbudowanej w spektaklu przestrzeni jest fragment "Dziadów", który nazywa się "Oleszkiewicz", a w którym powraca w nich postać Guślarza. - Tym razem Guślarz - co słyszymy z pieśni - jest malarzem, siedzi nad przeręblem i już "bibliją tylko i kabałę bada" (). To jest ten punkt, w którym właśnie jesteśmy - opowiadał.

Podkreślił, że sztuka - która wystawiana będzie na małej scenie w opolskim teatrze - to spektakl, w który "widz będzie się musiał zanurzyć". Dlatego widzowie będą zajmować miejsca pośród scenografii, złożonej w dużej mierze z blisko 400 lalek. Aktorzy zaś będą grać również wśród widzów.

Przedstawienie ma trwać ponad dwie godziny. Passini wspominał, że na początku prób trwało nawet 4,5 godziny. Znajdą się w nim fragmenty wszystkich części mickiewiczowskiego dramatu, które - jak określił reżyser - "ciął i przestawiał". - Ale daję mówić temu tekstowi. Nie zmierzam do tego, żeby z "Dziadów" wyciąć jakiś zgrabny teatr akcji, bo ten tekst taki po prostu nie jest. I to jest wartość" - zaznaczył.

Choć tytuł spektaklu Passiniego brzmi tak, jak mickiewiczowskiego dramatu, to jednak zapisywany jest inaczej, bo transkrypcją fonetyczną: ['d?ad?]. Opolski teatr lalki w swoich zapowiedziach na stronie podał, że przedstawienie to ma być "prawdziwą poczekalnią dusz". "Poprzez uruchomienie wszystkich części dramatu, reżyser wprowadza na scenę ludzi i ich widma, łącząc postaci w nieoczywiste pary, które nawzajem się uzupełniają i interpretują. W samym centrum scenicznego świata znajduje się Gustaw/Konrad, grany przez wybitnego artystę i nauczyciela lalkarzy, profesora akademickiego - Bogusława Kierca. () Teatr lalek - jego materia i specyfika są głównym narzędziem ekspresji oraz formą, poprzez którą Passini czyta tekst Mickiewicza" - napisano w zapowiedzi.

Spektakl jest przeznaczony dla osób od 15 roku życia. "Bardzo jestem ciekaw, co powiedzą na to młodzi widzowie, na których bardzo liczymy" - podkreślał Passini, który jest także autorem scenariusza i choreografii spektaklu.

Za scenografię sztuki odpowiadała Zuzanna Srebrna, za projekcje multimedialne Maria Porzyc, a za muzykę Sambor Dudziński oraz Passini.

Dudziński tłumaczył, że jego zdaniem "Dziady" można "odkrywać cały czas na nowo, słuchając tych samych scen po raz któryś z rzędu". "Tak właśnie się dzieje w moim przypadku" - mówił twórca dźwięków, które będą towarzyszyć sztuce. Dodał, że prócz instrumentów, takich jak saksofon czy klarnet basowy, do stworzenia muzyki używał też pochodzącego z Armenii starego instrumentu o nazwie duduk, który należy odpowiednio nasączyć wodą, by dawał określone dźwięki. "Niezwykłość tego instrumentu bardzo pasuje do tego poematu" - tłumaczył aktor, kompozytor i multiinstrumentalista.

W spektaklu zagrają: Karolina Gorzkowska, Barbara Lach, Aleksandra Mikołajczyk, Beata Passini, Elżbieta Żłobicka, Zygmunt Babiak, Łukasz Bugowski, Bogusław Kierc, Miłosz Konieczny, Jakub Kowalczyk, Andrzej Mikosza, Tomasz Szczygielski i Piotr Misztela.

Produkcja "Dziadów" w opolskim teatrze lalki została dofinansowana w ramach Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa", realizowanego z okazji obchodów 250-lecia teatru publicznego w Polsce. Konkurs ten organizuje ministerstwo kultury i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.