Artykuły

29 listopada o godz. 16.54 na stacji PKP/SKM Gdańsk Orunia odbędzie się premiera spektaklu "Ohra Ora Orana" w reż. Rity Jankowskiej, w ramach projektu kulturalno-społecznego "Historie po Oruńsku".

Orunia kryje w sobie zadziwiająco dużo niesamowitych historii. Wystarczy tylko chcieć i nieco wytężyć wzrok, aby je odkryć: na starych budynkach, w parkach i ogródkach, przechodząc na drugą stronę ulicy. Projekt Gdańskiego Archipelagu Kultury, z łatwością udowadnia, że ich poznanie jest niebywale ciekawe.

Gdański Archipelag Kultury podjął się trudnego zadania zebrania nieznanych dotąd dziejów Oruni, aby wielomiesięczne przygotowania zwieńczyć odbywającym się 29 listopada spektaklem Rity Jankowskiej, pod tytułem Ohra Ora Orana. Cały projekt kulturalno-społeczny "Historie po Oruńsku" rozpoczął się jednak już w marcu 2014 roku i cieszył się dużym zainteresowaniem. Mieszkańcy oraz pasjonaci tego miejsca tłumnie przychodzili, aby posłuchać długiej, pasjonującej i często nieznanej lub zapomnianej historii dzielnicy. Przede wszystkim jednak to właśnie oni stworzyli całą tę akcję, bowiem to od ich zaangażowania i olbrzymiego wkładu pracy zależało powodzenie przedsięwzięcia. Chętnie więc dzielili się swoimi przemyśleniami i opowieściami, które przyczyniły się do stworzenia przedstawienia, w którym wezmą udział również jako aktorzy.

"Historie po Oruńsku" rozpoczęły się w Domu Sąsiedzkim - Gościnna Przystań, gdzie Maciej Kosycarz zaprezentował stare, pełne magii zdjęcia dzielnicy, które przybliżyły jej wygląd - pokazały świat, którego już nie ma. Już wtedy mieszkańcy stanęli na wysokości zadania i sami chętnie przynosili swoje stare fotografie, wspominając jak było kiedyś, aby w kwietniu cofnąć się aż siedem wieków wstecz. Aleksander Masłowski - badacz i przewodnik gdański - z humorem zabrał uczestników wykładu aż do czternastego wieku i rządów zakonu krzyżackiego oraz przedstawił proces, jak Orunia z osady stała się dzielnicą. Miesiąc później trwająca od wczesnego średniowiecza historia miejsca została uzupełniona o ciekawostki architektoniczne, nieodkryte formy, style i elementy przedstawione przez profesora Jakuba Szczepańskiego - architekta i nauczyciela akademickiego Politechniki Gdańskiej.

Na kolejnym spotkaniu dr Katarzyna Rozmarynowska - ceniona wykładowczyni zainteresowana architekturą krajobrazu opowiedziała o obecnych i nieistniejących już założeniach parkowych i ogrodowych, z których niegdyś słynęła Orunia.

Od lipca do września odbywały się spacery tematyczne po dzielnicy. Nawet ulewny deszcz nie odstraszył chętnych do wędrówki z Michałem Bulińskim, doktorem nauk przyrodniczych, który opowiadał o przyrodzie Oruni a w szczególności o bogatej, często unikatowej szacie roślinnej Parku Oruńskiego.

W sierpniu znowu można było spotkać się z Aleksandrem Masłowskim, który tym razem pokazał miejsca mijane codziennie, ale dotychczas niemal niezauważalne. Okazało się, że tworzą one ciekawą i bogata historię, wobec której nie można być obojętnym, bo to właśnie one mają wielki wpływ na teraźniejszość tego miejsca.

Ostatnią oruńską wędrówką była ta, która zapoznała uczestników ze śladami Polonii Oruńskiej z okresu Wolnego Miasta Gdańska - przybliżyła więc dzieje z okresu II wojny światowej. Tę część istnienia dzielnicy przedstawił Krzysztof Kosik, historyk, od dziecka orunianin, inicjator i właściciel pierwszego gdańskiego prywatnego lapidarium poświęconego Oruni, oraz były prezes Towarzystwa Promocji Lokalnej "Orunia SKY".

We wrześniu odbyło się również spotkanie z dawnymi mieszkańcami Oruni - Januszem Stomalą i Janem Mikielewiczem, którzy wspominali barwną historię dzielnicy po 45 roku, niejednokrotnie wzbudzając gromki śmiech u słuchaczy.

W październiku zaś odbyło się spotkanie dotyczące metalowych skarbów Oruni, które poprowadził Remigiusz Bystrek, mistrz kowalstwa artystycznego. Dotyczyło ono najdrobniejszych, ale nie najmniej ważnych, elementów architektonicznych dzielnicy.

W ramach projektu odbyło się kilka bezpłatnych warsztatów skierowanych do szerokiego grona odbiorców. Już pod koniec marca rozpoczęły się warsztaty dziennikarskie prowadzone przez redaktorów patrona medialnego projektu - portalu Moja Orunia. Uczestnicy warsztatów poznali zasady przeprowadzania wywiadów i pisania artykułów. W kolejnych tygodniach sami odwiedzili kilku mieszkańców Oruni, którzy opowiedzieli im swoje historie. Napisane przez warsztatowiczów teksty ukazały się na portalu. Posłużyły również jako materiał do napisania scenariusza spektaklu.

W pierwszych tygodniach, jesieni rozpoczęły się bezpłatne warsztaty teatralne, muzyczne dla dzieci i tworzenia wizualizacji. Spotkania teatralne dotyczyły podstawowych zadań aktorskich, interpretacji wiersza i prozy, emisji głosu.

Warsztaty muzyczne inspirowały małych uczestników do tworzenia kompozycji dźwiękowych za pomocą przedmiotów codziennego użytku.

Miłośnicy fotografii mieli okazję do twórczej pracy podczas warsztatów tworzenia wizualizacji. Dzięki różnym działaniom plastycznym zmierzyli się z zagadnieniem nadawania nowych znaczeń istniejącym już obrazom - starym zdjęciom użyczonym przez mieszkańców dzielnicy.

Ważnym elementem projektu była digitalizacja starych zdjęć dzielnicy użyczonych przez mieszkańców. Dzięki fotografiom sprzed lat udało się przywołać z pamięci Oruniaków wiele interesujących historii. Zdjęcia posłużyły również do stworzenia serii plakatów promujących poszczególne wydarzenia.

"Historie po Oruńsku" to innowacyjny projekt stworzony przez i dla mieszkańców. To dzięki ich wielkiemu zaangażowaniu można było wysłuchać starych opowieści, stworzyć spektakl, skomponować do niego tło muzyczne i oprawę wizualną. Całość dedykowana jest właśnie wszystkim osobom, które aktywnie uczestniczyły w działaniach projektowych.

***

W spektaklu "Ohra Ora Orana" udział biorą:

Weronika Bednarczuk, Michał Bartłomiej Bryńczak, Dominika Ciemińska, Marta Danielak, Magda Jarosz, Paweł Katkowski, Józef Kochutek, Daniel Księżopolski, Stanisław Kujawski, Jerzy Letkiewicz, Witold Marciszewski, Radosław Michałowski, Anna Mrozowska, Edward Namięda, Sławek Nichczyński, Mariola Ostrowska-Cudna, Beata Ruszkiewicz, Zuzanna Ruszkiewicz, Małgosia Skrzyńska, Sławomir Wąs, Danuta Ziółkowska