Smak trucizny. Mistrzowskie "Przed odejściem..."
Na ścianie wiszą futerały do ubrań. Każdy jest jak pojemnik z trucizną. Wszystkie zostaną otwarte. Thomas Bernhard nazwał "Przed odejściem w stan spoczynku" komedią o niemieckiej duszy. W Teatrze Jaracza Grzegorz Wiśniewski, który opracował tekst, muzykę światło, reżyserował i zaprojektował scenografię, oraz rewelacyjni aktorzy - Milena Lisiecka, Matylda Paszczenko, Andrzej Wichrowski - sprawili, że jest to wciskająca w krzesło komedia najczarniejsza z czarnych.
Zaczyna się przeraźliwie śmiesznie. Krzątanina przed uroczystą rodzinną kolacją upamiętniającą urodziny Himmlera. Rudolf, dziś sędzia kończący zawodową karierę, pracował z nim i pozostaje zafascynowany obozowym katem. Wtedy czuł się kimś, miał władzę i wiarę w swoją narodową misję. Wichrowski doskonale łączy esesmańską surowość i pogardę dla innych z rygorem wewnętrznym. Perfekcyjny w każdym geście i zawieszeniu głosu.
Ani na moment nie da się oderwać uwagi od Wery granej przez Lisiecką. Zdyscyplinowana, zapobiegliwa, oddana bratu, żyjąca z nim w kazirodczym związku, cudownie uległa i przeraźliwie bezwzględna. Trzeba mistrzostwa, by obecność takiej postaci po paru minutach nie zaczęła nużyć. Za słowno-muzyczny duet wykładający życiowe racje ludzi zatrutych tęsknotą do przeszłości, pielęgnujących swój egoizm, Rudolf i Wera dostali na niedzielnej premierze brawa przy otwartej kurtynie.
Rodzinny obrazek ma jeszcze trzecią postać. Upiornej Klarze, ofierze bombardowania, przypadła pozornie najbardziej jednoznaczna rola. Jest przykuta do inwalidzkiego wózka, zgorzkniała i odpychająca. Symbolem tego, że żyła naprawdę, staje się czerwony but, który został jej z dawnego wcielenia. Spod gorsetu utrzymującego szyję widać krawat. Kim jest Klara? Symbolem człowieka, który ma prawo i powinien wyrażać sprzeciw, gdy tymczasem ona, choć ze wstrętem, uczestniczy w domowych obrzędach. Mówi mało. I to będzie jej winą... Paszczenko odsłania wiele twarzy tej tragicznej postaci. Jest świetna.
Przerażający, przytłaczający, wyśmienity spektakl. Nawet sceniczne wystrzały brzmią tu wstrząsająco prawdziwie.
