Artykuły

Wydrzyński jest znanym literatem,autorem sztuk teatralnych działaczem kulturalnym na Śląsku. To pisarz młody ale trudno byłoby nazwać go niedoświadczonym. Parę jego sztuk zapisało się dość korzystnie w kronikach teatralnych. Wydał również dwie in interesujące książki: "Wielka batalia"(o upowszechnianiu kultury na Śląsku) i "Pamięć teatru"(dzieje Teatru im. Wyspiańskiego w Katowicach). Był czas,gdy Wydrzyński ogłosił sztukę "Słońce krąży wokół ziemi",po którą skwapliwie sięgnęło parę teatrów zagranicznych. Taki autor nie prosi więc o względy,o jakie czasem upominają się teatry,wystawiające sztuki młodych polskich autorów. I byłoby niewłaściwe przyznawać mu ulgi,jakie czasem stosujemy wobec autorów początkujących,wątłych jak osika,tkliwych jak mimoza. Dlatego porozmawiam z Wydrzyńskim jako z autorem dramatycznym,od którego mamy prawo spodziewać się produktu pełnowartościowego,i który może teatrowi polskiemu,jestem tego pewien,dać sztuki o trwałej wartości. Takie,które jak wejdą na sceną,to i pozostaną na niej.

"Uczta morderców" nie należy do nich,niestety. To utwór niedopracowany,puszczony,zrobiony na odtrąbiono,przykład zmarnowania niemałych możliwości. Dobrze,iż go wystawił Teatr Dramatyczny,że mu dał sprawną reżyserię,dobrą obsadę aktorską. Wydrzyński - którego naprawdę cenię i do którego, mimo rozczarowań,nadal żywię zaufanie - powinien był zobaczyć i powinien zastanowić się. Widowisko jest pouczające - i dla niego,i dla tych co przyszli przyjdą, popatrzeć,posłuchać (dekoracja pomysłowa i dostrojona, dykcja po części rozstrojona).

Do "Uczty morderców" zasiadło co najmniej paru autorów,na jednego z nich gospodarz sam wskazuje palcem: na Shawa z jego "Pigmalionem". Od Shawa do Gombrowicza. Ale - za wysokie progi. Mówiąc bez ogródek: Wydrzyński zaczął od komedii obyczajowej,powtórzył sytuację z "Pigmaliona",dając jej świeże,współczesne,zabarwienie zabawił się w igraszki językowe a la Wiech(publiczność śmieje się i bije brawo), pokazał satyrycznie inteligencką rodziną (kilka trafnych spostrzeżeń i zabawnych sytuacyjek),ale chwilami schodzi to wszystko na poziom nie tyle Zapolskiej co rodziny Matysiaków. Przebóg: czyżby autor nie tylko nas ale i siebie chciał upupić! Nawiązać i zawiązać można,ale skoro się nie wie jak rozwiązać istnieje jeszcze jeden wypróbowany sposób: wykpić wszystko i wszystkich,niby że się jest tak wysoko ponad,bez ładu i składu igrać z realistycznym sasem i surrealistycznym lasem,koniec i bąba,a kto się dał nabrać, ten trąba. Może kto się i daje nabrać,choć to już zabieg wytarty od użycia. I niech Wydrzyński pozwoli sobie powiedzieć,bez obrazy - że to chwyt infantylny. Parodiuje się innych,dmie się w swą rzekomą wyższość,a wpada się samemu w pierwszy z brzegu,z dołków wykopanych pod bliźnimi. Kpiny ze wszystkiego są kpinami z niczego. A Wydrzyńskiego stać na dobrą, pogłębioną myślowo i do końca wytrzymaną sztukę.

Aktorzy,spożywający tę niestrawną "Ucztą" mają strusie żołądki i byle zatruta kawa nóg im nie podetnie. Poruszają się też na scenie swobodnie,z dobrą miną,grają z tzw. śmiertelną powagą,budząc śmiech tzw. gromki. WANDA ŁUCZYCKA i CZESŁAW KALINOWSKI w pierwszej parze,dyskretni,z dystansem,zgorszeni dopiero w finale. BARBARA KRAFFTÓWNA najbliższa chyba stylu bufonady Wydrzyńskiego,nieruchawa a żywiołowo śmieszna. JERZY MAGÓRSKI - poprawnie banalny amant-dziennikarz. Para młodych - sentencje o młodym pokoleniu - dziewczyna jak z ulicy (honny soit qui mal pense: chce tylko powiedzieć,że nieraz takie mijamy,idąc ulicą i oglądamy się za nimi),aż nadto prawdziwa i serio jak na ucztę z trucizną w kawie; chłopak - takiego lepiej nie spotkać w pustej ulicy wieczorową porą. Coraz więcej utalentowanej młodzieży aktorskiej widzimy na scenach naszych współczesnych teatrów: ELŻBIETA CZYŻEWSKA i WOJCIECH POKORA na pewno do ich grona należą.

WANDA LASKOWSKA - pomysłowa i dowcipna. Ale... chciałbym ją zobaczyć - czy tylko przez przekorę? - reżyserującą tragedię nie buffo i bez trucizny w kawie.