W suce IV RP
Starszych demonstrantów, takich jak Marcin Kęszycki, aktor Teatru Ósmego Dnia, policjanci jakoś omijali. Szarpali młodych. W policyjnych walkie takie słychać było rozkazy: "Brać tych z transparentami". Zobaczył, jak policjant w kominiarce ciągnie za włosy dziewczynę, 18, może 20 lat. - Proszę pana, co pan robi, ona nie ma nawet transparrr... Nie skończył, wykręcili mu ręce i pognali do suki - o uczestnikach Marszu Równości w Poznaniu pisze Włodzimierz Nowak w Gazecie Wyborczej - Dużym Formacie.
Jacka i Marysię policja ciągnęła za nogi. Marta krzyknęła, żeby przestali szarpać, bo ją rozerwą. Sergiusza zwinęli w pół zdania na oczach telewidzów. Marcin mówi, że ma już pięćdziesiątkę na karku, że ulica to ostateczność. Czuł się zażenowany, że znowu musi jechać suką, że musiał się szarpać z policją. Ludzie z policyjnej suki, zatrzymani w czasie Marszu Równości w Poznaniu, mówią, kim są i po co tam poszli.
Marcin z niedokończonym transparentem
Starszych demonstrantów, takich jak Marcin Kęszycki, aktor Teatru Ósmego Dnia, policjanci jakoś omijali. Szarpali młodych. W policyjnych walkie talkie słychać było rozkazy: "Brać tych z transparentami". Zobaczył, jak policjant w kominiarce ciągnie za włosy dziewczynę, 18, może 20 lat.
- Proszę pana, co pan robi, ona nie ma nawet transparrr...
Nie skończył, wykręcili mu ręce i pognali do suki. Kazali poczekać, bo policjant w środku bił chłopaka. Skończył, zapakowali. Jechał z ludźmi tylko o parę lat starszymi od swojego syna. Niektórzy mocno przestraszeni, pierwszy raz w suce.
Kęszyckiemu przyszły na myśl lata 80., kiedy 13. każdego miesiąca chodziło się z kwiatami pod pomnik Czerwca '56. Kwiaty trudno było położyć, bo pomnik otaczali zomowcy, ale już za samo posiadanie kwiatów wyszarpywali ludzi z tłumu. Za włosy, nogi, byle zaciągnąć do suki. Nigdy nie było wiadomo, jak się to skończy, aresztem czy pobiciem.
Wiedział, jak się zachować na SB, nie gadać, nie podpisywać. Wiedział od starszych kolegów: Staszka Barańczak, Lecha Raczaka, którzy przeżyli rok 68. Teraz w suce uspokajał tych młodych.
Kęszycki dostał niedawno swoją teczkę z IPN. Ubecy założyli ją w 1976: "...obserwowany figurant o pseudonimie Herkules ". W "Ósemkach" jest od 1973. Teatr - legenda opozycji, wyklęty przez władze. Grali zakazane spektakle, które miały siłę bomb.
- W jakąś rocznicę Czerwca tajniacy dopadli mnie na ulicy, szedłem wieczorem do znajomego, zacząłem uciekać, gonili mnie samochodami. Skoczyłem między domy, a oni rozbili samochód, więc się wściekli. Dopadli mnie w końcu, tłukli moją głową o gaśnicę samochodową, potem opluli. Długo mnie przesłuchiwali na esbecji. Na koniec tajniak wstaje. "Te drzwi zamykam - mówi - a to okno otwieram". Zgnoić, złamać, a potem niech się młody zabije.
- Śmieszne, że porównujesz tamte czasy z sobotnim marszem.
- Niektórych kolegów z mojego pokolenia też to śmieszy. Mnie nie. Na tym chyba polega problem. Dla mnie teraz jest tak samo serio jak wtedy. Tylko trochę inna dramaturgia, inne dekoracje. Moje pokolenie walczyło o demokrację, a ci młodzi walczą, żeby ta demokracja nie zwiędła. Nie jestem ulicznym zadymiarzem. Pięćdziesiątka na karku. Wiem, że na ulicę się wychodzi tylko w stanie wyższej konieczności. Obserwuję tych młodych, organizują w teatrze spotkanie. Z Modzelewskim, ze Szczuką, Osiatyńskim. Słyszę, jak dyskutują, bardzo serio, to nie są puste hasła. Oni mają ważne sprawy. Poszliśmy z kolegami z teatru na marsz z poczucia solidarności. A na miejscu zrozumiałem, że zostało mi odebrane prawo do sprzeciwu obywatelskiego. W Poznaniu IV Rzeczpospolita zaczęła się od akcji policyjnej. Czułem się zażenowany tym, że znowu muszę jechać suką, że znowu muszę się szarpać z policją.
Kęszycki już tego nie widział, ale ta dziewczyna, którą policjant szarpał za włosy, nie została spisana, nie zabrali jej do suki. Poszła po marszu do domu.
Na zdjęciu: Marcin Kęszycki i Adam Borowski, aktorzy Teatru Ósmego Dnia po powrocie z Ukrainy, styczeń 2005 r.
