Artykuły

Felieton Pana Dyrektora "Pytania Teresy Kujawy" (ANGORA nr 29) wymaga komentarza. Wątpliwości zgłaszane publicznie za Pana pośrednictwem przez szanowaną przeze mnie Panią Kujawę rzucają bowiem złe światło na Polski Balet Narodowy pod moją dyrekcją. Myślę też, że niektóre biorą się z niewiedzy - pisze Krzysztof Pastor w liście do Tygodnika Angora.

Forsowanie "narodowej" polityki artystycznej w zespole jest mi obce. Trzeba raczej inspirować, rozbudzać kreatywność, wskazywać drogi, wzbogacać repertuar pracami różnych twórców, także zagranicznych. To przyczynia się do powstawania dziel wartościowych, w tym dogłębnie polskich. Bo narodowość tkwi głęboko w nas i wrażliwi twórcy potrafią niebanalnie ją wydobyć.

A elementy narodowe w PBN? Choreografowie: oprócz mnie Wesołowski, Przybyłowicz, Tyski, Bondara, Hop. Upamiętniliśmy też genialnego Wacława Niżyńskiego, realizując jego choreografię "Święta wiosny" i zamawiając jego rzeźbę ze sławną siostrą Bronisławą. A są jeszcze coroczne warsztaty promujące debiuty choreograficzne (wzięło w nich udział aż 18 twórców, często kilkakrotnie}. Kompozytorzy: Chopin, Karłowicz, Bacewicz, Panufnik, Górecki, Szymański, Prasqual, Syrewicz. Tematy polskie: "Chopin", balet "I przejdą deszcze..." inspirowany naszą współczesną historią i poezją Baczyńskiego, a niedługo kolejne: wg Gombrowicza i "Casanovą w Warszawie" na 250-lecie teatru publicznego w Polsce.

Kiedy i gdzie w ciągu 5 lat powstało tyle polskich choreografii do polskiej muzyki i o polskiej tematyce, a tak wielu dostało szansę debiutu choreograficznego? Może w zespołach prowadzonych przez Pana lub Panią Kujawę?

Powątpiewają też Państwo w autonomię PBN. Polega ona na samodzielności wyborów artystycznych, personalnych i organizacyjnych, przy zapewnieniu budżetu, dostępu do scen oraz wszelkich służb teatralnych. Ma to kluczowe znaczenie. Pan, wieloletni dyrektor, wie, jakie to ważne i jak często balet traktowany był (i nadal bywa) po macoszemu w naszych teatrach, gdzie repertuar wytyczano często w sposób nieprzemyślany, prowadząc balet na artystyczne manowce. Podniesienie kierownika baletu do rangi dyrektora PBN w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej i zrównanie go z pozycją dyrektora artystycznego opery to gwarancja autonomii naszej sztuki. Warto to zauważyć i docenić.

Sprawę obcokrajowców w PBN podnosił Pan już, nie zawsze taktownie. A ich pasja, kunszt i etyka pracy mają cenny wpływ na innych, przyczyniając się do ich rozwoju. Zdobywają fanów, a nawet zaszczytne odznaczenia "Gloria Artis - Zasłużony Kulturze". Polskiej kulturze! Na równi z Polakami tworzą oni i reprezentują naszą kulturę, co znacząco przyczynia się do wysokich ocen Polskiego właśnie Baletu Narodowego. Można by je długo cytować: od "New York Timesa" po... felietony Pana Dyrektora. A wśród polskich tancerzy są zaangażowani przeze mnie: panie Czeszejko, Grzeszczak, Hop, Jurkowska, Majewska, Mendakiewicz, Walasik, Walaszczyk i panowie Anczykowski, Fabiański, Kozal, Myśliński, Szabo, Walczak. To niemało. Propozycję pracy dostało ich więcej, ale wybrali inne zespoły, czasami zagraniczne. Mają do tego prawo, bo na szczęście żyjemy już w wolnym kraju.

Tancerze wędrowali od zawsze. U nas za Stanisława Augusta występowali początkowo wyłącznie Włosi. W Baletach Rosyjskich Diagilewa prawie setka tancerzy pochodziła z Polski. Także w bliższych nam czasach wielu Polaków tańczyło za granicą. Teraz cudzoziemcy zasilają wszystkie polskie teatry, a naszych artystów można oklaskiwać w świecie. Wszędzie pełno jest tancerzy różnych narodowości.

Doceniam, co było wartościowe w balecie polskim, np. działalność Conrada Drzewieckiego. Ale pozycja baletu była marginalizowana. Zważywszy, kto decydował o doborze kadr i repertuarze, z jakimi artystycznymi rezultatami, jak wspierano młodych choreografów i gdzie w efekcie nasz balet sytuował się na mapie kulturalnej świata, to czytając dziś polskie i zagraniczne opinie o naszym zespole, mam prawo sądzić, że Polski Balet Narodowy może być naszą narodową dumą.

Wierzę, że te wyjaśnienia pomogą Państwu rozwiać niektóre wątpliwości.

Krzysztof Pastor

Dyrektor Polskiego Baletu Narodowego

Teatr Wielki - Opera Narodowa