Artykuły

Zestawem koncertów, warsztatów, wykładów i pokazów filmowych uczci Muzeum Emigracji w Gdyni 100-lecie urodzin Andrzeja Panufnika - uznanego za klasyka XX wieku polskiego kompozytora i dyrygenta, który większość życia spędził w Wielkiej Brytanii.

Jak powiedziała PAP Justyna Wicenty z gdyńskiej placówki, misją muzeum jest promowanie nie tylko Polaków-emigrantów świetnie znanych rodakom, ale też tych, o którzy - z różnych względów, wiemy mniej.

Wicenty przypomniała, że Panufnik w 1954 r. uciekł z Polski do Wielkiej Brytanii, gdzie poprosił o azyl i gdzie pozostał do końca życia. W Polsce uznano go za zdrajcę, a jego nazwisko i muzyka znalazły się na indeksie cenzury: zapis ten uchylono w 1977 r. Poza granicami Polski Panufnik zyskał międzynarodową sławę jako kompozytor i dyrygent, dziś jest uznany za klasyka XX wieku. Zmarł w Wielkiej Brytanii w 1991 r.

"W Wielkiej Brytanii Panufnik jest szalenie znaną postacią, a rocznica jego urodzin jest tam obchodzona bardzo hucznie. W Polsce ponad 20 lat cenzury spowodowały bardzo dużą wyrwę w pamięci. Trudno nadrobić te stracone lata, dlatego postanowiliśmy nasze obchody zorganizować w taki sposób, by przywrócić go pamięci Polaków i uzmysłowić, jak wielkim skarbem dla naszego dziedzictwa narodowego jest jego muzyka. Chcemy mieć swój wkład w powrót Panufnika do polskiej kultury" -powiedziała PAP Wicenty.

Obchody zaplanowało na 6 i 7 września. Głównym ich punktem będzie koncert Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Bałtyckiej pod batutą Jerzego Maksymiuka, który odbędzie się 7 września w Teatrze Muzycznym w Gdyni. "Maksymiuk specjalnie tak dobrał repertuar, by słuchacze spotkali się z najpiękniejszymi utworami Panufnika, ale jednocześnie takimi, które nie sprawią trudności w odbiorze także tym mniej wytrawnym słuchaczom. Jednocześnie są to utwory ważne dla samego dyrygenta" - powiedziała PAP Wicenty.

Na drugi koncert, który będzie miał miejsce 6 września w auli Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni, złożą się kwartety smyczkowe Panufnika w wykonaniu zespołu NeoQuartet. Koncert ten wzbogacony zostanie o wizualizacje multimedialne przygotowane specjalnie do konkretnych utworów przez Oskara Zamek-Gliszczyńskiego. "Słuchacze będą mieli możliwość w nietypowy sposób doświadczyć tej muzyki poważnej, bo wizualizacje pięknie dopełniają tu muzykę" - powiedziała PAP Wicenty.

W zestawie imprez przygotowanych przez muzeum znalazły się też pokazy filmów poświęconych muzykowi, w tym obraz "Tata zza żelaznej kurtyny" oparty na rozmowach z Jemem Panufnikiem, synem kompozytora.

Muzealnicy zapraszają też na wykład dr Katarzyny Szymańskiej-Stułki pt. "Andrzej Panufnik i jego widzenie muzyki" oraz spotkanie z żoną kompozytora Camillą Panufnik. "Lady Panufnik opowie m.in. o tym, jak kompozytor pracował, ale też o domu w podlondyńskim Twickenham, w którym tworzył i przyjmował masę znanych artystów z całego świata" - powiedziała PAP Wicenty.

Przygotowano też zestaw imprez adresowanych do dzieci i ich rodziców. Znalazły się w nim gra miejska pt. "Powrót Panufnika", warsztaty muzyczne pt. "Rodzinne komponowanie" oraz rodzinny koncert przygotowany w taki sposób, by nawet 3-letnie dzieci mogły wraz z opiekunami poznać muzykę Panufnika.

Panufnik urodził się 24 września 1914 r. w Warszawie. Pierwsze większe utwory, w tym dwie symfonie ukończył w tym mieście w czasie II wojny światowej, z tego okresu pochodzi też piosenka "Warszawskie dzieci", do której stworzył muzykę. Jednak większość jego znanych kompozycji, w tym symfonii i innych utworów orkiestrowych, powstała już w Wielkiej Brytanii, gdzie kompozytor tworzył głównie na zamówienie wybitnych muzyków oraz angielskich i amerykańskich instytucji, w tym telewizji BBC czy znanych orkiestr. Za zasługi dla kultury muzycznej Wielkiej Brytanii, której obywatelstwo przyjął w 1961 roku, Panufnik został na początku 1991 r., uhonorowany przez królową brytyjską Elżbietę II tytułem szlacheckim.

Muzeum Emigracji w Gdyni prowadzi regularną działalność, choć swoją siedzibę otworzy dopiero w przyszłym roku.