Artykuły

"Ciemno wszędzie" w reż. Michała Borczucha, "Puzzle" w reż. Iwo Vedrala i "Andromacha" w reż. Luka Percevala na Festiwalu baz@rt w Krakowie. Pisze Joanna Targoń w Gazecie Wyborczej - Kraków.

Dwa nowe polskie dramaty i przepisana na nowo przez Luka Percevala "Andromacha" Racine'a - tak wyglądał trzeci dzień baz@rtu Nagrodzone w konkursie dramaturgicznym Starego Teatru sztuki Pawła Sali ("Ciemno wszędzie") i Szymona Wróblewskiego ("Puzzle") wychodzą od zdarzeń codziennych, ale mają ambicje wydobycia z nich czegoś więcej - esencji, diagnozy, moralitetu.

Wprawka

"Puzzle" to rozpisana na sześć osób historia miłości i zdrady. Iwo Vedral poskładał te puzzle w klubie Pauza. Na tle ekranu, na którym w rytm cicho pulsującej muzyki przesuwały się komputerowe animacje i obrazy nocnych ulic, klubów, ośnieżonych gór, na barowych krzesełkach siedzieli bohaterowie "Puzzli": starsze małżeństwo (Iwona Bielska i Zbigniew Ruciński), dziewczyna (Małgorzata Zawadzka) i dwóch chłopaków (Piotr Głowacki i Paweł Tomaszewski). Jako trzeci wystąpił reżyser, zza naszych pleców, ze stanowiska didżeja. "Puzzle" najciekawsze były w fazie pierwszej, rozsypanej - opowiadane przez aktorów (świetnych) codzienne, banalne historie tworzyły nienachalnie klimat samotności, niespełnienia, zagubienia. Gorzej było, gdy puzzle zaczęły się układać i związki między postaciami stawały się czytelne, przez co na plan pierwszy wysunęła się romansowa intryga, a bohaterowie jakoś przygaśli. Tekst Wróblewskiego to wprawka, próba atrakcyjnego opowiedzenia schematycznej historii. Za mało w nim życia, żeby można było zrobić z niego coś więcej niż porządnie przygotowane przedstawienie warsztatowe. A taki był pokaz w Pauzie.

W czyśćcu

Paweł Sala w "Ciemno wszędzie" chciał pożenić tzw. ochłap życia (nielegalne wyścigi samochodowe) z moralitetem. Niezbyt się to udało - szybko co prawda orientujemy się, że siedzący pod ścianą na krzesłach ludzie znajdują się w czymś w rodzaju czyśćca, ale czy to daje szerszą perspektywę, czy pozwala inaczej spojrzeć na życie, straszną współczesną cywilizację i jej problemy? A najwyraźniej taki zamiar miał autor. Moralitet z tego nie wyszedł, aluzje do "Dziadów" pozostały pustymi słowami, ambicje - pretensjami, a najlepiej broniły się sceny z życia, i to nie wszystkie. Urszula Kiebzak i Paweł Kruszelnicki świetnie i ostro zagrali parę biznesmenów, jeżdżącą jednym samochodem, ale walczących o władzę w firmie. Iwona Budner miała przejmujące chwile jako wariatka poszukująca nowego Mesjasza, a finałowy monolog Joanny Drozdy, grającej ofiarę sadystycznych tortur (filmowanych na wideo), podniósł na moment spektakl na inny poziom. Może nie moralitetu, ale gdzieś w pobliże.

Na ostrzu brzytwy

Po dramaturgicznych wprawkach, z których i reżyserzy (Iwo Vedral i Michał Borczuch), i aktorzy wydobyli wszystko, co się dało, obejrzeliśmy "Andromachę" [na zdjęciu] Luka Percevala. Skondensowaną do niecałej godziny tragedię Racine'a, rozegraną między pięcioma bohaterami. Tematem "Andromachy" jest miłość - gwałtowna, nieodwzajemniona, nieszczęśliwa, prowadząca do zbrodni. Skażona śmiercią, jako że bohaterowie to dzieci wojny trojańskiej. Andromacha, wdowa po Hektorze, Pyrrus, syn Achillesa, jego narzeczona Hermiona, córka Heleny, Orestes, syn Agamemnona, jego przyjaciel Pylades.

Perceval umieścił aktorów na wysokim podeście z ułożonych jedna na drugiej płyt, wąskim i niewygodnym. Podłoga pod nim zasłana zielonymi szklanymi butelkami; nieprzyjemny odgłos tłuczonego szkła rozpoczyna spektakl. To uwięzienie ludzi na niebezpiecznie wąskiej wyspie na morzu szkła, skazanie ich na siebie robi ogromne wrażenie. Gwałtowne uczucia ujęte zostały w inny niż u Racine'a rygor formy, czysto teatralnej. To spektakl piękny i doskonały, tyle że jego działanie opiera się na pierwszym wrażeniu - co prawda mocnym. Pierwszy obraz mówi właściwie wszystko, i to on zostaje (na długo) po wyjściu z teatru.