Artykuły

We wtorek odbyło się drugie spotkanie z cyklu Forum ESK, na którym kuratorzy opowiadają o swoich założeniach programowych. Tym razem Zbigniew Maćków przedstawił plany na 2016 rok odnośnie do architektury, a Michał Bieniek opowiedział o sztukach wizualnych.

W spotkaniu wzięli udział także dyrektor Europejskiej Stolicy Kultury Krzysztof Maj oraz przewodniczący rady kuratorów Jarosław Fret.

- Szczegóły programu poznamy w 2015 roku. Tegoroczne spotkania w ramach forum służą rozmowie z mieszkańcami i stopniowemu uwalnianiu programu - powiedział Maj. Większość planów i projektów, o których kuratorzy opowiadali we wtorek, była już wcześniej znana.

Sztuki wizualne poza instytucjami

Michał Bieniek pokazał publiczności zgromadzonej w kinie Nowe Horyzonty film. Zobaczyliśmy na nim lokalnych przedstawicieli kultury, którzy opowiedzieli o konkretnych projektach, które będą realizowane. - Sztuki wizualne coraz częściej dotyczą przestrzeni publicznej, w której funkcjonujemy na co dzień, wychodzą poza instytucje - powiedział Bieniek. Wymienił trzy płaszczyzny, na których sztuki wizualne będą funkcjonować w ramach ESK.

Wystawy, pomniki...

Pierwsza to wydarzenia organizowane przez instytucje kultury i sztuki, ale nie tylko w ich przestrzeniach. Już w 2014 roku zacznie się wystawa włoskiego architekta i designera Alessandro Mendiniego, powstanie pomnik performera i rzeźbiarza Jerzego Beresia, kontynuowany ma być projekt "Out of something", Konkurs im. Eugeniusza Gepperta dla debiutujących malarzy oraz Studio Mistrzów w BWA, w którym udział biorą znani artyści (w zeszłym roku Zbigniew Libera pełnił rolę kuratora). Powstanie też ogromna wystawa rowerowa, na której rower zostanie zaprezentowany jako dzieło sztuki i narzędzie zmieniające miasto.

Awangarda w MWW

W Muzeum Współczesnym Wrocław zobaczymy wystawę prezentującą awangardową scenę artystyczną Wrocławia lat 60.-80. w kontekście życia społecznego, politycznego Wrocławia.

- Rozpocznie się w warszawskiej Zachęcie w czerwcu 2015 roku, gdzie będziemy przekonywać, że warto przyjechać do Wrocławia - mówi Dorota Monkiewicz, dyrektorka MWW. Wystawa będzie podróżować po Europie, na pewno odwiedzi Słowację i Niemcy, a zakończy się w Zagrzebiu.

Kosałka na lotnisku

Druga część działań w obszarze sztuk wizualnych to wejście w tkankę miejską i współpraca z lokalną społecznością. Kilka wystaw zostanie zorganizowanych na Stadionie Miejskim. Na otwartej z tej okazji strefie VIP pokazane zostaną dzieła lokalnych artystów. Na stadionowej membranie zobaczymy prace Wacława Szpakowskiego, prekursora moderny, a na telebimach będą wyświetlane video-arty.

Na lotnisku stanie artystyczna instalacja Jerzego Kosałki, która ma witać turystów i być reklamą ESK. - Będzie to inwazja eskadry lecących bocianów osiodłanych przez krasnale - opowiadał z ekranu artysta, wzbudzając aplauz publiczności.

Artyści na podwórkach

Aktywizacji różnych grup społecznych ma służyć projekt "Wejście od podwórza", w którym zaproszeni artyści będą wraz z mieszkańcami upiększać podwórka przy blokach i kamienicach.

Udostępnione ma zostać także archiwum Tadeusza Ciałowicza, projektanta plakatów, mebli, grafiki użytkowej oraz autora między innymi logo Muzeum Architektury i Towarzystwa Miłośników Wrocławia.

W pasażu przy Ruskiej 46 powstanie ośrodek rezydencyjny dla zagranicznych artystów prowadzony przez twórców lokalnych. Otwarta zostanie też galeria wrocławskich neonów. Do 2016 w artystycznym podwórku ma nastąpić wiele zmian - chodzi głównie o remonty dachów, piwnic i przygotowanie pomieszczeń pod artystyczną działalność różnych instytucji.

Picasso, Dali i Goya

Trzecim polem działalności, o której mówił kurator Bieniek, są zapowiadane wystawy wielkich i znanych artystów (Picasso, Dali, Goya). Mamy zobaczyć też prace plastyków z Ukrainy.

- To, co zostało zaprezentowane podczas dzisiejszego spotkania, jest tylko wyimkiem tego, co zostanie zrealizowane w ramach ESK - podkreślił Bieniek. Zachęcił też do zgłaszania kolejnych projektów i kontaktowania się przez sekretariat Biura ESK. - Mamy realną możliwość wpływania na rzeczywistość. Tylko od nas zależy, jak to zrobimy - powiedział. Zadeklarował także, że profesjonalni graficy zajmą się spójną identyfikacją wizualną Wrocławia jako ESK i naprawią istniejące błędy.

Nie będzie obiektu ikony

- Kurator nie jest od tego, aby tworzyć program, lecz go selekcjonować. Jest jak trener, który z 20 zawodników musi wybrać najlepszą jedenastkę - powiedział w swoim wystąpieniu kurator do spraw architektury Zbigniew Maćków.

Przedstawił listę realizowanych i planowanych przedsięwzięć, która wciąż nie jest zamknięta. Wymienił kluczowe inwestycje, takie jak: rewitalizacja Psiego Pola, Nadodrza i Przedmieścia Oławskiego, projekt osiedla i przedszkola WUWA, budowa Narodowego Forum Muzyki, przebudowa teatru Capitol czy Przejścia Świdnickiego.

- W tkance urbanistycznej Wrocławia pojawi się kilka nowych projektów, ale nie chcemy budować obiektu, który miałby się stać ikoną ESK - powiedział Maćków.

Nowe Żerniki z niezgody

Jednak jako najbardziej charakterystyczne i oddające postulaty ESK Maćków wymienił osiedle Nowe Żerniki - Powstało w wyniku pospolitego niezgodzenia się na to, że we Wrocławiu produkujemy domy jak na taśmie. Pracuje nad nim 40 biur projektowych - opowiadał. Miejsce mają tam znaleźć spółdzielcze kooperatywy, dom kultury, dom seniora, mieszkania na wynajem oraz osiedlowy bazarek. Nie będzie jezdni, ścieżki rowerowej, chodnika, krawężników, tylko wspólna przestrzeń, którą mają dzielić mieszkańcy.

- Nisko, przy ziemi i dla ludzi - skomentował projekt Zbigniew Maćków. Podobne modelowe osiedla mają powstać także w innych punktach Wrocławia w ciągu kilku kolejnych lat.

Edukacja jest ważna

W przygotowaniach do 2016 roku architekt stawia na edukację.

- Mamy potężny problem z przyswojeniem architektury jako społeczeństwo - mówił. - Ludzie boją się architektury, czują, że nie mają kompetencji w jej ocenianiu. Postrzegają ją tylko w kategoriach estetycznych: brzydkie - ładne.

W celach edukacyjnych powiększona zostanie formuła Dolnośląskiego Festiwalu Architektury. Program, który był skondensowany w tygodniowe święto, zostanie rozciągnięty na cały 2016 rok. Mają odbyć się liczne wystawy znanych architektów, wycieczki architektoniczne po mieście oraz otwarte warsztaty. - Chcemy dać przyspieszoną lekcję architektury i dać narzędzia do jej oceny - powiedział Maćków.

Przewodnik i ślady

Powstanie także przewodnik o współczesnej architekturze Wrocławia - w formie książkowej i wirtualnej. Miasto będzie można zwiedzać też specjalistycznymi trasami, na przykład śladami zabytków architektury rzecznej.

Zrewitalizowany ma być także sztandarowy przykład wrocławskiej architektury lat 60. - trzonolinowiec oraz przestrzeń wokół niego. - Większość społeczeństwa nie rozumie architektury z lat 60., uważa te budynki za zbędny relikt, który należałoby zburzyć. Chcemy zmienić to podejście - zadeklarował Maćków.

Kolejne Forum ESK odbędzie się 23 kwietnia w kinie Nowe Horyzonty. Tematem spotkania będzie teatr (Jarosław Fret) i performance (Chris Baldwin).