Moralność męskiego świata
"Cosi fan tutte" w reż. Marka Weissa w Operze Bałtyckiej w Gdańsku. Pisze Katarzyna Chmura w Gazecie Wyborczej - Trójmiasto.
W swojej insenizacji "Cosi fan tutte" Marek Weiss bierze pod lupę kryzys idei małżeństwa i wartości z nim związanych - miłości, wierności i uczciwości. Reżyser dokonuje w spektaklu wiwisekcji podwójnej moralności męskiego świata.
"Cosi fan tutte" to opera komiczna, która pod płaszczykiem pięknej, lekkiej muzyki odsłania prawdę o sprzeczności pomiędzy pokusami cielesnymi a miłością idealną. Libretto Lorenzo da Ponte wykorzystuje motyw "zamiany narzeczonych", by opisać wystawianą na próbę wierność kobiet oraz mechanizm zdrady. Dzieło wieńczy gorzka prawda, iż "tak czynią wszystkie".
Marek Weiss przenosi akcję opery do lat 20., czasu rewolucji obyczajowej i rozluźnienia odzieżowej etykiety za sprawą nowatorskich pomysłów Chanel. Reżyser dokonuje w spektaklu wiwisekcji podwójnej moralności męskiego świata. Świadczy o tym już pierwsza scena spektaklu, gdzie Ferrando i Guglielmo wychwalają cnotliwość swoich wybranek w... domu publicznym.
Za namową podstarzałego cynicznego erotomana Don Alfonso, który twierdzi, że nie ma porządnych kobiet, postanawiają przetestować wierność swoich narzeczonych. Wyruszają na wojnę i wracają w przebraniu cudzoziemców. Przewrotność ich pomysłu polega na tym, że obaj podrywają nie swoją narzeczoną, a narzeczoną przyjaciela.
Kobiety od razu demaskują kiepsko pozorowaną intrygę. Stawiają początkowo opór, jednak po pewnym czasie, ku zadowoleniu mężczyzn, podejmują seksualną grę, udając że są niczego nieświadome. W tej intrydze, której strategiem jest Don Alfonso oraz partnerująca mu, diaboliczna Despina, kobiety stają się coraz bardziej uległe wobec kaprysów mężczyzn, aż w końcu zabawa wymyka się spod kontroli. Dorabella zakochuje się w narzeczonym swej siostry. Opór Fiordiligi wobec Guglielmo z biegiem czasu też maleje.
Gustowną, oszczędną scenografię Hanny Szymczak tworzą parawany z motywami botanicznymi, stół na którym niczym atrakcyjne danie leży roznegliżowana kobieta, łóżko - miejsce zabaw erotycznych oraz damskie toaletki. Przedstawienie było przygotowywane w koprodukcji z Warszawską Operą Kameralną, stąd zapewne skromne środki scenograficzne i inscenizacja, która nie wykorzystuje możliwości gdańskiej sceny.
Sześcioro solistów spektaklu spisało się znakomicie, tworząc wiarygodne postaci. Anna Mikołajczyk jako Fiordiligi gra kobietę wierzącą w niezłomne zasady, co obrazuje pełnym dramatyzmu śpiewem, wyrównanym w każdym rejestrze.
Karolina Sikora postać bardziej podatną na pokusy partię Dorabelli (ogląda w czasopiśmie przyniesionym przez Despinę męskie akty) oddała mocnym sopranem, z większą lekkością. Aleksander Kunach, swoim szlachetnej barwy głosem, świetnie zobrazował wrażliwszego w porównaniu z Guglielmo Ferrando, który w ujęciu Tomasza Raka bez zawahania brnie w seksualną grę, nie przejmując się, że narzeczona ulega innemu.
Niezwykle sugestywnie jako Don Alfonso wypadł Robert Gierlach, który najmniejszy element swojej wokalnej partii potrafił wykorzystać do precyzyjnego zobrazowania swojej postaci. Atmosferę podsycała tajemnicza Despina - Anna Fabrello, służąca sióstr, pomocnica Don Alfonsa, która zachowała koloraturową lekkość i pomysłowo bawiła się kreowaną postacią. Bardzo dobrze zagrała orkiestra pod batutą Friedricha Haidera, która dopracowała najdrobniejsze niuanse mozartowskiej partytury.
Reżyser zdecydował się na pewne skróty w partyturze. Jego cięcia recytatywów oraz muzycznych powtórzeń nie burzą jednak struktury dzieła ani nie przeinaczają jego przesłania.
Weiss zrealizował przedstawienie z dobrym smakiem, dość pomysłowo, odsłaniając przed publicznością drugie dno całej historii, nie pozwalając jednocześnie, by inwencja inscenizatorska przyćmiła genialną muzykę Mozarta.
