Wrocław. Z krzyżem do raju bram
Dwukrotnie nominowany do Paszportu "Polityki", laureat Nagrody im. Konrada Swinarskiego - Paweł Passini wystawi we Wrocławskim Teatrze Współczesnym adaptację powieści Jerzego Andrzejewskiego "Bramy raju".
Książka, opublikowana w 1960 roku, została uznana za rozliczenie pisarza z fascynacji komunizmem. Wzbudziła też wiele kontrowersji, przełamując tabu, ponieważ Andrzejewski nasycił ją wątkami erotycznymi, także homoseksualnymi. Utwór składa się jedynie z dwóch zdań, z czego drugie obejmuje zaledwie cztery słowa: "I szli całą noc".
Jednak głównym wątkiem jest krucjata dziecięca z 1212 roku, która miała miejsce w rzeczywistości. Czyste dziecięce serca miały wyzwolić Ziemię Świętą od niewiernych.
Tytułowym rajem jest Jerozolima, jednak wyprawa krzyżowa nigdy nie dotarła do upragnionego Edenu. Przeszło 30 tysięcy dzieci w wieku od 10 do 16 lat trafiło do północnej Afryki, gdzie te, które nie zmarły po drodze, zostały sprzedane do niewoli.
Passini, podobnie jak Andrzejewski w swej powieści, podejmuje temat wytwarzania masowych idei, które nierzadko są mistyfikacją, oraz ich oddziaływania na zbiorowość. - Metafora, która funkcjonowała w tekście Andrzejewskiego, zaczyna się dziś spełniać. To wystarczający powód, aby przywołać ten ponadczasowy tekst - mówi reżyser.
W spektaklu kolejni uczestnicy wyprawy spowiadają się ze swych grzechów i ukrytych pragnień staremu zakonnikowi, którego gra Bogusław Kierc. Akcja rozgrywa się na dwóch planach - pierwszy symbolizuje uwspółcześnioną teraźniejszość, a drugi wieczność. Każdego z pięciu pątników gra dwoje aktorów, widzimy zatem młodych pastuszków i dusze przebywające w czyśćcu, gdzie w nieskończoność powtarzają słowa swojej spowiedzi. Na scenie zobaczymy między innymi Macieja Tomaszewskiego, Krzysztofa Kuklińskiego i Elżbietę Golińską.
Paweł Passini wykorzystał w spektaklu także fragmenty "Krucjaty dziecięcej" Marcelego Schwoba, który opowiada o tej samej historii z perspektywy gapiów przyglądających się wyprawie. Głosami papieża czy wędrownego klechy mówi w spektaklu postać Goliarda, którego gra Krzysztof Boczkowski.
Premiera spektaklu "Bramy raju" w sobotę 22 lutego we Wrocławskim Teatrze Współczesnym, ul. Rzeźnicza 12.
