Artykuły

Pierwszą w nowym roku premierą Teatru Współczesnego będzie "Po sezonie" Ödöna von Horvátha w reżyserii Grażyny Kani. Polska prepremiera sztuki 18 stycznia.

W małej mieścinie, w podupadłym hotelu "Pod pięknym widokiem" osiadło kilku nieudaczników o podejrzanej przeszłości. Przesunięta oś ziemska, zimne lato i ciepła zima wypędziła ostatnich gości. Jedynie podstarzała baronowa nie zważa na klimat, ceni sobie za to męskie towarzystwo. Jej motto: "Właściwie jestem zupełnie inna, nie mam tylko do tego okazji" - odnosi się do wszystkich postaci tej sztuki, oscylujących między urojeniem i rzeczywistością. Wreszcie pojawia się młoda kobieta, a wraz z nią - intryga, tajemnica i nadzieja na przyszłość...

Ödön von Horvath w swojej gorzkiej komedii ze złotych lat dwudziestych szkicuje obraz Europy w niebezpiecznej politycznej i socjalnej próżni, z której jedynym ratunkiem jest religia kapitalizmu.

prapremiera polska: 18 stycznia 2014, duża scena

partner spektaklu:

Austriackie Forum Kultury

***

Ödön von Horváth (ur. 9 grudnia 1901 w Fiume , zm. 1 czerwca 1938 w Paryżu) - austriacki dramatopisarz i prozaik. Był synem węgierskiego dyplomaty w służbie austro-węgierskiej, młodość spędził w różnych stolicach europejskich. Po I wojnie światowej studiował germanistykę, filozofię i teatrologię w Monachium. Od 1924 roku mieszkał w Berlinie. Po dojściu Hitlera do władzy przeniósł się do Wiednia, skąd po przyłączeniu Austrii udał się na emigrację do Szwajcarii. Zmarł tragicznie w Paryżu trafiony gałęzią platana, w który uderzył piorun.

Od lat 70. XX w. jego twórczość przeżywa w Niemczech renesans. W Polsce Horváth znany jest głównie ze sztuki "Opowieści Lasku Wiedeńskiego", w ubiegłym roku nakładem wydawnictwa ADiT ukazały się dwa tomy jego "Dramatów zebranych". Wcześniej na scenach polskich teatrów jego sztuki realizowali m.in. Agnieszka Glińska (m.in. "Opowieści Lasku Wiedeńskiego" Teatr Ateneum 1998, "Sąd ostateczny" 2012 Teatr Studio Warszawa), Jan Klata ("Kazimierz i Karolina" Teatr Polski we Wrocławiu 2010), Wojtek Klemm ("Kazimierz i Karolina" Lubuski Teatr w Zielonej Górze 2013), a także sama Grażyna Kania ("Wiara, nadzieja, miłość" Teatr Dramatyczny w Warszawie 2005).

***

O dramaturgii Ödöna von Horvátha

"Dramaturgia Horvátha praktycznie bez reszty koncentruje się na jednostce. Autor świadom jest wielkich przemian społecznych, od upadku Austro-Węgier po przegranej przez nie pierwszej wojnie światowej, przez wywołaną tym anarchię i kryzys gospodarczy lat 1929-1933, po nieuchronnie nadciągający kataklizm, spowodowany narodzinami nowej ideologii totalitarnej - faszyzmu. Wydarzenia te niemal zawsze wykorzystuje jako tło swoich dramatów. Głównym celem zdaje się jednak edukacja człowieka, który sprawia wrażenie zagubionego w nowych warunkach, często przegrywa w konfrontacji z bezdusznym społeczeństwem. ()Horváth nigdy nie potępia wprost, nie przemyca umoralniających haseł, maluje raczej obrazki z życia wzięte, które zlane w jeden wielki patchwork demaskują drobnomieszczańską głupotę, zakłamanie i naiwność. () Jego twórczość, którą, można umieścić między dramaturgią modernizmu wiedeńskiego reprezentowaną przez Arthura Schnitzlera a twórczością rewolucyjną oraz społecznie zaangażowaną, łącząca marksizm z modernistyczną krytyką mieszczaństwa Bertholta Brechta, od lat 70. przeżywa renesans. Tematyka dramatów owego klasyka modernizmu, odnowiciela sztuki plebejskiej, stanowiącej syntezę powagi i ironii, w której bohaterowie posługują się pseudointelektualnym żargonem, dialektami, zdaje się nie tracić na aktualności. Problematyka społeczno-polityczna przedstawiana na przykładzie losów jednostek z perspektywy zubożałego drobnomieszczaństwa lub uwikłanych w patriarchalną zależność kobiet, problem deprawacji społeczeństwa czy wreszcie kwestie religijne i metafizyczne w sztukach późniejszych, jak chociażby odpowiedzialność za winę, czynią jego dramaturgię nad wyraz aktualną. Świadczy o tym włączenie jego twórczości do kanonu lektur szkolnych w Niemczech, rozliczne nowe interpretacje sceniczne jego sztuk na deskach teatrów nie tylko niemieckojęzycznych czy wreszcie kolejne ekranizacje filmowe."

Fragment Maciej Ganczar "Przeciw głupocie i kłamstwu", czyli dramaturgia Ödöna von Horvátha

***

Grażyna Kania - reżyserka teatralna, wykładowca, tłumaczka, pracująca na co dzień z wieloma scenami w Polsce i w Niemczech. Absolwentka PWSFTviT w Łodzi na Wydziale Aktorskim oraz Hochschule fur Schauspielkunst "Ernst Busch" w Berlinie, na Wydziale Reżyserii Teatralnej. Otrzymała liczne stypendia (m.in.: Stypendium Fundacji im. Alfreda Toepfera w Hamburgu), jest laureatką wielu nagród teatralnych.

Jej najnowsze spektakle można zobaczyć w Teatrze Narodowym w Warszawie ("W mrocznym, mrocznym domu") i Teatrze Powszechnym w Warszawie ("Romeo i Julia").

W Szczecinie, na festiwalu Kontrapunkt, prezentowano trzy jej spektakle: "Nordost" (Teatr Polski, Bydgoszcz - Grand Prix Kontrapunktu 2008), "Sieroty" (Teatr Powszechny, Warszawa) oraz "Truskawkową niedzielę" (Landesbuhne-Nord Wilhelmshaven & Teatr Polski, Bydgoszcz).

**

POZOSTALI REALIZATORZY

Magdalena Musiał - scenograf i projektantka kostiumów, absolwentka Wyższej Szkoły Muzycznej i Sztuk Plastycznych w Grazu (Austria) oraz Akademii Sztuk Pięknych w Hamburgu.

Jest autorką scenografii i kostiumów do licznych przedstawień dramatycznych i operowych w Polsce i za granicą. Zaprojektowała m.in. scenografię do spektaklu "Między nami dobrze jest" w reż. Grzegorza Jarzyny, a od 2007 roku współpracuje z Mariuszem Trelińskim; jest autorką kostiumów do takich jego spektakli, jak m.in.: "Borys Godunow" Musorgskiego dla Narodowego Teatru Opery i Baletu w Wilnie i Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie, "Orfeusz i Eurydyka" Glucka dla Słowackiego Teatru Narodowego w Bratysławie.

W 2010 roku Związek Artystów Scen Polskich przyznał jej Nagrodę im. Leona Schillera za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki scenograficznej.

**

Dominik Strycharski - kompozytor, flecista, wokalista, improwizator, performer i publicysta.

Komponuje muzykę do spektakli m.in. Michała Zadary Wojciecha Klemma, Łukasza Kosa, Katarzyny Raduszyńskiej oraz Natalii Sołtysik.

Od roku 2001 współtworzy, jako kompozytor i wykonawca, Teatr Bretoncaffe, który był kilkukrotnie nagradzany (m.in. trzykrotnie przez Ministerstwo Kultury). Założyciel zespołu Pulsarus (występującego na wielu festiwalach) łączącego jazz z futurystycznym, cyfrowym podejściem do improwizacji i kompozycji.

Dominik Strycharski jest również współtwórcą unikatowego, audiowizualnego projektu Rhplus, działającego na styku improwizacji, elektroniki, projekcji video i performance'u. Tworzy również Doministry, wielowymiarowy solowy projekt, łączący współczesną muzykę elektroniczną, performance i elektro-ambient.

**

Michał Głaszczka - reżyser światła, zajmuje się projektowaniem obrazów świetlnych oraz realizacją oświetleniową spektakli teatralnych oraz wydarzeń scenicznych.

Na co dzień pełni stanowisko kierownika Pracowni Oświetleniowej w Teatrze Powszechnym w Warszawie, gdzie prowadzi również warsztaty oświetleniowe dla dzieci i młodzieży. Współpracuje m.in. z : TVP 2, Centrum Kopernika, TR Warszawa, Nowym Teatrem w Warszawie, Teatrem Nowym w Poznaniu, Teatrem Montownia, Teatrem Studio Buffo, Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, Teatrem Współczesnym w Warszawie.

Z Grażyną Kanią współpracował wcześniej jako reżyser światła, przy spektaklu "Romeo i Julia" realizowanym w Teatrze Powszechnym w Warszawie.