Polskie piekło nadal aktualne
"Piołun" Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu. Pisze Ewa Obrębowska-Piasecka w Gazecie Wyborczej - Poznań.
Ten spektakl ma dwadzieścia lat? Przecież on wciąż jest straszliwie aktualny! - usłyszałam po "Piołunie" Teatru Ósmego Dnia, zagranym w czwartek kościele Matki Boskiej Bolesnej.
Różnie się układały akcenty w tym spektaklu przez dwie dekady. Był on jak promień nadziei w świecie skazanym na marazm - wtedy najważniejsza stawała się finałowa scena z okręcikiem - symbolizującym Polskę, wolność, prawdę, piękno, marzenia - wznoszonym przez grupę przyjaciół, którzy przeszli długą, trudną drogę. Był jak zakazana przyjemność w czasach, kiedy nic nie było dozwolone i do rangi symbolu urastała scena na żaglówce, gdzie pije się czerwone wino, całuje w usta i chodzi boso po wodzie w świetle lampionów. Jak przebudzenie, kiedy opadały nam ręce, gnuśnieliśmy, ulegaliśmy codzienności - i jak policzek bolał tekst mówiony przez Tadeusza Janiszewskiego: "Nie śpij, kiedy zabijają, nie żryj, kiedy zabijają".
Teraz - kiedy "Piołun" [na zdjęciu] został zagrany w ramach rocznicowych obchodów "Solidarności" - najmocniejsze są sceny-karykatury pokazujące polskie piekła i piekiełka: sąsiadów skaczących sobie do gardeł, handel szczątkami św. Nepomucena, żałobne pochody zamieniające się w libacje, parodie opozycyjnych zamachów i sądy-samo-sądy, których wciąż dokonujemy na sobie nawzajem.
Niezmiennie największą siłą przedstawienia jest jego oczyszczająca moc. Jego pasyjny charakter. Oto aktorzy - zmieniający twarze, kostiumy, konteksty, żonglujący kwestiami i poglądami - idą w swojej ludzkiej drodze krzyżowej: padają i wstają, padają i wstają. Oto aktorzy - niewolni od brudu, nikczemności, podłości, bo przecież żyją tu i teraz - biczują się mokrymi szmatami po twarzach. I najważniejszy wydaje się jeden sens: zacznij od siebie. Zacznij teraz. Jeśli naprawdę chcesz ocalić to, co najważniejsze.
