Artykuły

Plakat spektaklu Teatru Nowego w Poznaniu oburzył jedną z naszych czytelniczek. - To jest tylko nieco strawniejsze od niemieckiej kury na krzyżu (praca Deborah Sengl, która przybiła kurę do krzyża i zawiesiła tabliczkę "KFC" - przyp. red.), stanowczo protestuję - napisała do nas Asja Kozak, doktor na Wydziale Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Chodzi o plakat do spektaklu "Testament psa" w reżyserii Remigusza Brzyka. Można było go zobaczyć podczas festiwalu Malta w Teatrze Nowym - od 6 września wraca na deski teatru. Plakat przedstawia pasyjny wizerunek Chrystusa, przypominający lizak na patyku lub, jak twierdzi nasza czytelniczka, lekarskiej szpatułce.

Asja Kozak, doktor na Wydziale Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, porównuje plakat do spektaklu "Testament psa" z pracą Deborah Sengl. Artystka przybiła do krzyża kurę i zawiesiła tabliczkę "KFC". Twierdzi, że nie chciała w ten sposób krytykować wiary chrześcijańskiej, ale zwrócić uwagę na cierpiące zwierzęta w trakcie produkcji żywności.

- Ja tego plakatu nie rozumiem. Kojarzy mi się z lekarską szpatułką. Jeśli mam krucyfiks na szpatułce, to co to znaczy? Że chcą mi go wepchać do gardła? - mówi Kozak - Wybieram się, by zobaczyć sztukę. Może więc plakat podziałał tak, że zainspirował mnie do sprawdzenia, co to jest. Nie walczę z samą sztuką, tylko z plakatem.

Autor plakatu, Piotr Rajkowski, nie chce komentować przesłania plakatu - jego zdaniem plakat mówi sam za siebie. Plakat nie oburza dyrektora teatru, Piotra Kruszczyńskiego, który - jak mówi - sam jest katolikiem i gdyby uważał, że plakat jest skandaliczny, nie zgodziłby się na taką jego formę.

- Uważam, że jest on zgodny i z treścią spektaklu i treścią dramatu. Mogę jedynie zwrócić uwagę na taki trop, że mówimy o pewnej jarmarcznej, odpustowej formie polskiej religijności - mówi Kruszczyński.

Zdaniem księdza Andrzeja Draguły, autora książki "Bluźnierstwo. Między grzechem a przestępstwem", choć plakat można odczytać jako profanację ze względu na połączenie sfery sakralnej - Chrystusa i niesakralnej, profanum, czyli patyka od lodów, ciężko go jednak porównywać do pracy Deborah Sengl.

- Kura przybita do krzyża jest na pewno o wiele bardzie obrazoburcza. Tu mamy do czynienia z zestawieniem z jednej strony krzyża, z drugiej odpustowego lizaka - Jezus pośród odpustowych lizaków na straganie. Taka mogła być idea tego plakatu - mówi ks. Draguła. - Należy go interpretować w kontekście treści sztuki, której niestety nie znam.

Ksiądz zwraca uwagę, że plakat nie różni się w szczególny sposób od tego, co komentuje.

- Rozumiem osobę, dla której może być to obrazoburcze. Z wieloma podobnymi profanacjami mamy jednak do czynienia w ramach tzw. kultury jarmarcznej, gdzie święte postaci mrugają z talerza. Ten plakat jest elementem krytyki tej kultury - mówi ks. Draguła - To, że ktoś tego plakatu nie odczytał tak, jak został zamierzony przez twórcę, to moim zdaniem minus dla twórcy. Być może plakat nie jest dla wszystkich czytelny.

Profesor Eugeniusz Skorwider, kierujący pracownią plakatu na Uniwersytecie Artystycznym nie widzi w plakacie nic oburzającego.

- Kojarzy mi się z dewocjonaliami, które także czasem obrażają wrażliwość religijną. Ten plakat zaprasza, pewnie i prowokując, bo autor musiał mieć świadomość, że wkłada kij w mrowisko. Wydaje mi się jednak, że miał dobre intencje i chciał odnieść się do istniejących zjawisk profanacji - mówi prof. Skorwider. - Myślę, że jeżeli ktoś wierzy w sposób autentyczny, prawdziwy, to nie powinien mieć problemu z takim plakatem.

Nie pierwszy raz "Testament psa", brazylijska sztuka napisana w 1955 roku przez Adriano Sassuana, budzi kontrowersje. Jej autorowi zarzucano nieposzanowanie Kościoła i bluźnierstwo, choć poparcie dla sztuki wyrazili niektórzy zakonnicy i księża. Spektakl opowiada o różnicy między religijnością i pobożnością.