Artykuły

Miniony sezon teatralny w Baju Pomorskim to, można powiedzieć, festiwal wybitnej współczesnej dramatopisarki dla dzieci Maliny Prześlugi - sezon 2012/2013 w Baju Pomorskim w Toruniu podsumowuje Anita Nowak w serwisie Teatr dla Was.

Miniony sezon teatralny w Baju Pomorskim to, można powiedzieć, festiwal wybitnej współczesnej dramatopisarki dla dzieci Maliny Prześlugi; autorki podejmującej często tematy bardzo trudne, najchętniej omijane przez dorosłych w dialogu z najmłodszymi. W "Pręciku" jest to np. śmierć Dziewczynki. Chociaż dzieci od najwcześniejszych lat stykają się ze śmiercią, kiedy np. odchodzi ktoś rodziny czy ukochane zwierzątko, odbierają ją tylko w sferze emocji. Dramat Prześlugi, posługując się językiem i znakami bliskimi wyobraźni i percepcji dziecka, pomaga mu śmierć zrozumieć. Ciekawa plastycznie, obfitująca w oryginalne symbole inscenizacja Zbigniewa Lisowskiego dodatkowo jeszcze ułatwia oswajanie z tym tematem.

Wielkim wydarzeniem artystycznym była też na scenie "Baja" prapremiera dramatu "Dziób w dziób", nagrodzonego w maju tego roku na 24. Konkursie na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży organizowanym przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. Autorka porusza w nim m.in. problem nietolerancji, schematycznego myślenia, przypisywania winy bez sprawdzenia faktów. Ale nie tylko. Sztuka jest bardzo wnikliwą analizą socjologiczną naszej rzeczywistości. Można powiedzieć jej odbiciem. Tyle, że jak to w bajce zamiast ludzi występują zwierzęta. I jak w bajce dobro i prawda zwyciężają. Dorosła część widowni odczytuje jednak niezbyt optymistyczne przesłanie autorki. Bo to dramat adresowany nie tylko do dzieci. I w tym przedstawieniu aż roi się od ciekawych symboli i metafor. Niezależnie od wieku ogląda się je z zapartym tchem.

Warto wspomnieć, że 7 maja 2013 na 26. Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu zrealizowany w poprzednim sezonie na scenie "Baja" inny dramat tej autorki - "Najmniejszy Bal Świata" uznany został za Najlepsze Przedstawienie tego festiwalu. Indywidualne nagrody otrzymali też: reżyser Paweł Aigner, kompozytor piosenek Piotr Klimek, ich wykonawczyni Maria Dąbrowska oraz występująca w roli Migawki Dominika Miękus za kreację aktorską. Spektakl prezentowano w Opolu dwa razy.

Ale na tym nie dość. Dwa dni później na Festiwalu Teatrów Ożywionej Formy MASKARADA w Rzeszowie "Najmniejszy Bal Świata" nagrodzono jako Najlepszy Spektakl w kategorii dziecięcej.

Aktorskie inicjatywy

Ale wróćmy do premier. W tym sezonie zobaczyliśmy też dwie prapremiery, których pomysłodawcami byli aktorzy "Baja". Jedna to sceniczna adaptacja "Przypadków Doktora Bonifacego Trąbki", rymowanej książeczki toruńskiej lekarki, Anny Rumianek, w której autorka w bajkowej formie próbuje oswajać małych pacjentów ze służbą zdrowia. Akcja rozgrywa się w leśnej przychodni. Pacjentami są zwierzątka.

Aktorzy, Anna Katarzyna Chudek i Mariusz Wójtowicz, grający w przedstawieniu role lekarzy i narratorów poprzez ciekawą akcję przybliżają maluchom realia gabinetów lekarskich, zapoznają ich z różnymi specjalizacjami lekarskimi, popularnymi narzędziami i sprzętem medycznym. Oprócz funkcji edukacyjnej inscenizacja pełni też niebanalną rolę wychowawczą. Sprawia, że dzieci zaczynają patrzeć na zwierzęta jak na istoty do nich podobnie, odczuwające ból, strach, oczekujące pomocy w chorobie. Prosta, pomysłowa scenografia pozwala na prezentowanie spektaklu także w warunkach pozateatralnych, np. na dziecięcych oddziałach szpitali. To bardzo ciekawa inicjatywa.

Wielkiego wyzwania artystycznego na Scenie Inicjatyw Aktorskich podjęli się Krzysztof Parda i Dominika Miękus w autorskim spektaklu "Marionetka - kosmiczna tajemnica". Wielki pasjonat marionetki, Krzysztof Parda, własnoręcznie wykonał niezwykle skomplikowaną lalkę, poruszającą nawet najdrobniejszymi kosteczkami palców, w bajeczny sposób animowaną za pomocą gęstej pajęczyny cieniutkich sznureczków. Ale poza wirtuozerią techniczną, cudowną oprawą plastyczną i muzyczną, przedstawienie niesie głębokie treści. Przekonuje, że siłą wyobraźni, woli i miłości można osiągnąć wszystko - stworzyć nową planetę, zaistnieć w Kosmosie, uczłowieczyć drewnianą lalkę...

Wędrówki "Baja"

Przez cały miniony sezon spektakle "Baja" prezentowane były nie tylko na macierzystej scenie, ale krążyły po świecie. "Pręcik" dwukrotnie został zagrany na kwietniowych małych Warszawskich Spotkaniach Teatralnych. Pod koniec maja zawędrował nawet do Nitry na Słowację jako gość "Stretnutie, Setkani, Spotkanie, Talalkozas GATHERING 2013", a na początku czerwca na III Festiwal "Teatralna Karuzela" w Łodzi.

Także w maju odbyły się dwa pokazy "Słowika" w reżyserii Ady Konieczny na II Festiwalu Spektakli dla Dzieci "Na ziarnku grochu" w Polkowicach.

Oprócz spektakli

Ale Teatr "Baj Pomorski" utrzymuje kontakty ze swoją publicznością nie tylko przez rampę. Już po raz dziesiąty np. zorganizował w marcu tego roku "Konkurs Interpretacji Teatralnej dla Dzieci i Młodzieży". Impreza, w której wzięły udział dzieci i młodzież od lat 6 do 19, trwała pięć dni. Od 11 do 14 marca.

W ramach Obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru, poza prapremierą "Marionetki", Teatr "Baj Pomorski" od 18 do 28 marca 2013 prowadził we współpracy z Zakładem Dramatu i Teatru Katedry Kulturoznawstwa UMK, Studenckim Kołem Teatrologicznym UMK, Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Fundacją Traditio Europae, Stowarzyszeniem Inicjatyw Kulturalnych tARTak, programem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności "Projektor-wolontariat studencki" w Toruniu akcję "Dotknij Teatru". Był to obejmujący 33 wydarzenia cykl nieodpłatnych warsztatów, wykładów, prezentacji i dyskusji poświęconych sztuce teatru.

"Lato w teatrze"

Niezwykle cenną inicjatywą "Baja" było też zorganizowanie wraz z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie i Urzędem Miasta Torunia w siedzibie teatru półkolonii dla dzieci pod hasłem "Lato w teatrze". Od pierwszego lipca przez dwa tygodnie czterdziestoosobowa grupa dzieci w wieku od 10 do 13 lat przygotowywała spektakl zainspirowany przygodami Robinsona Crusoe, bohatera słynnej powieści Daniela Defoe, zatytułowany "Robinsonada". Zajęcia odbywały się w czterech grupach: aktorskiej, pod opieką Zbigniewa Lisowskiego i Ireneusza Maciejewskiego, dziennikarsko-promocyjnej - Marzanny Wiśniewskiej i Magdaleny Jasińskiej, scenograficznej - Dominika Smużnego oraz Jarosława Kamińskiego i muzycznej - Rafała Kołackiego i Krzysztofa Zaremby.

13 i 14 lipca torunianie mogli obejrzeć przedstawienia premierowe tej inscenizacji. Spektakl zakomponowano tak, by dać satysfakcję nie tylko młodym aktorom, ale każdemu z dzieci biorących udział w jego realizacji. Stąd poprzedzony jest projekcją reportażu z samych przygotowań. Widzowie śledzą cały proces narodzin inscenizacji, wytwarzania przez dzieci dekoracji i rekwizytów. Grupa dziennikarska przekazuje na żywo informacje o projekcie. Orkiestra gra na scenie. Rzecz od początku do końca wymyślona przez dzieci dotyczy bardzo współczesnych sytuacji. Dlatego budzi żywe reakcje na widowni.

Można by pomyśleć, że tym niezwykle ciekawym i wzruszającym przedstawieniem zespół "Baja Pomorskiego" na serio zakończył już sezon 2012/2013. Ale niezupełnie. I w sierpniu bowiem Doktor Bonifacy Trąbka w swojej leśnej przychodni na scenie "Baja", przy pełnej z pewnością widowni, przyjmować będzie swoich pierzastych i "futrzastych" pacjen