Teatr absurdu i metafory
Ostatnia sztuka Vaclava Havla "Odejścia" była próbą rozliczenia się z prezydenturą. Dwa lata temu w stołecznym Teatrze Ateneum wyreżyserowała ją Izabella Cywińska. To farsa o intelektualiście uwikłanym w mechanizmy władzy, który kończy jak Król Lear - samotny. Havel, nie oszczędzając siebie i żony Dagmary, pokazał z humorem manipulacje polityków, zdradę, cyniczne niszczenie konkurencji. Po raz pierwszy z jego sztukami zetknęliśmy się w 1981 roku, kiedy Feliks Falk wystawił w Teatrze Powszechnym w Warszawie "Audiencję", "Wernisaż" i "Protest", sztuki inspirowane problemem wyobcowania dysydenta. W "Wernisażu" Ferdynand Waniek, nie godząc się na kompromis z władzą, wegetował na marginesie oficjalnego życia. Jego kontestacja niszczyła spokój ducha przyjaciół konsumujących dobra przyznane na talony w zamian za przyjęcie partyjnej legitymacji. - Spektakl mówił o zmuszaniu do donosicielstwa, o tym, że każda próba odmowy wywoływała kłopoty - powiedział "Rz" Kazimierz Kaczor. Havel nie mógł przyjechać na premierę. Był aresztowany. Spektakl, zdjęty z afisza w stanie wojennym, był grany przez podziemny Teatr Domowy. Havel, podobnie jak Mrożek, korzystał z konwencji teatru absurdu, omijając komunistyczną cenzurę za pomocą metafory. Manifestem jego stylu stało się "Garden Party" z 1963 r. o Hugonie Pludku, młodzieńcu, który staje się manekinem systemu opartego na kłamstwie. W Polsce wystawiono też m.in. "Motyla na antenie", "Puzuka, czyli uporczywą niemożność koncentracji" i "Operę żebraczą".
