Powrót taty
"7 sekund - In God We Trust" w reż. Piotra Jędrzejasa na scenie Margines Teatru im. Jaracza w Olsztynie. Pisze Ewa Mazgal w Gazecie Olszyńskiej.
Sezon w Teatrze im. Stefana Jaracza rozpoczął się na scenie Margines sztuką o amerykańskiej wojnie w Azji, telewizyjnej propagandzie i bezradności zwykłych ludzi.
Siedem sekund to czas jaki dzieli odpalenie pocisku od uderzenia w cel. Pilot naciska na guzik, system komputerowy naprowadza rakietę precyzyjnie na wybrane miejsce, gdzie eksplozja anihiluje wszystkie formy istnienia - ożywionego i nieożywionego. Pilot z wysokości nie widzi swych ofiar i nie widzi skali zniszczeń. Nie widzi kraju, który bombarduje, bo nic nie wie o jego kulturze, historii ani o jego mieszkańcach. Jest doskonale wyszkolony, ale jednocześnie "ślepy".
Patriotyczny melodramat
My też nie widzimy tego kraju. Telewizja - tu reprezentowana przez parę reporterów-showmenów - pokazuje nam tylko bohaterskiego żołnierza najlepszej armii na świecie i jego rodzinę. Żona i dwoje dzieci modlą się - in God we trust - o szczęśliwy powrót taty do domu. On sam, choć bardzo się stara, nie wytrzymuje wojennego napięcia. Sztuka Falka Richtera jest w swej formie i w politycznej pasji Brechtowska.
Mamy tu postaci symboliczne - owego żołnierza, jego rodzinę i dziennikarzy, który zakłamują prawdziwy dramat i przerabiają go na patriotyczny melodramat. Tymczasem dramat jest prawdziwy, rozgrywa się teraz, jego okruchy oglądamy na ekranach telewizorów, czytamy o nim w gazetach. Trwa już długo, więc już nieco spowszedniał.
Trojański osioł
Młody reżyser z Zabrza, Piotr Jędrzejas, przygotował staranną, a jednocześnie dynamiczną inscenizację, z nagranym rykiem samolotowych silników i wybuchów bomb. Młodzi aktorzy zagrali swe role ekspresyjnie, nawet nadmiernie ekspresyjnie, co czasem niszczyło prawdę psychologiczną postaci. Miałam wrażenie, że i reżyser i aktorzy nie uwierzyli w dramat swych bohaterów i potraktowali go "akademijnie". Dla Richtera - niemieckiego antybushystowskiego pacyfisty - ta wojna jest kompromitacją i manipulacją.
Czym jest dla nas, "trojańskiego osła Ameryki" i statystów wydarzeń, tego się nie dowiedziałam. W korytarzu przed sceną Margines jest wystawa zdjęć z Iraku. Zrobili je polscy żołnierze. Warto się tym fotografiom przyjrzeć.
***
O autorze
Falk Richter ur. 1969 w Hamburgu, gdzie studiował reżyserię i pracował w tamtejszych teatrach. Potem przeniósł się do Zurychu, reżyserował także w Berlinie, między in. sztuki Brechta, Sarah Kane oraz opery. Jest autorem dramatów - m.in.: "Electronic City", "Hotel Palestine", "The System", "Bóg jest didżejem" - dotyczących problemów współczesnego świata, takich jak hegemonia USA, manipulacja mediami i opinią publiczną. Jest także tłumaczem dramaturgii Ameryka.
