Szalony pęd
"Szalona lokomotywa" w reż. Michała Zadary w Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Pisze Aneta Kyzioł w Polityce.
Technicznie wszystko jest na medal, co nie dziwi, skoro za bydgoskim widowiskiem stoją wybitni twórcy: scenograf Robert Rumas, kompozytor Jan Duszyński, autor ścieżki dźwiękowej m.in. do "Pokłosia" Władysława Pasikowskiego, czy Artur Sienicki, operator kamery w "Obławie" Marcina Krzyształowicza. W roli opisanego przez Witkacego kinematografu wystąpiła kamerka umieszczona w elektrycznej kolejce przemierzającej przez większą część spektaklu scenę. Transmituje na umieszczone na scenie ekrany obrazy "zza okien pociągu". Rytm transmisji odpowiada zmieniającej się prędkości pociągu: na przemian przyspiesza i zwalnia, by w końcówce spektaklu mknąć ku katastrofie. Podłączone do kolejki samplery przenoszą zmieniającą się prędkość pociągu na warstwę muzyczną spektaklu i decydują o tempie, w jakim aktorzy podają tekst i w jakim rozgrywane są kolejne sceny. Końcowa katastrofa pociągu pokazana jest zaś w formie wyświetlanego na ekranie niezwykle naturalistycznego, kręconego w wagonie na kolejowej bocznicy filmu, który przywodzi na myśl telewizyjne obrazy z katastrofy pociągu pod Szczekocinami czy nawet katastrofy samolotu pod Smoleńskiem.
Kłopot w tym, że strona techniczna godzinnego widowiska tak pochłonęła twórców, że nie wystarczyło czasu na zastanowienie się nad sensem całej zabawy. Oczywiste dziś i powierzchowne (choć naszpikowane pseudofilozofią) dywagacje Witkacego nad techniką, która zmienia człowieka, uzależnia (tak w 1923 r., jak i dziś) i może doprowadzić do zguby, to zdecydowanie za mało nawet jak na godzinne przedstawienie. Zadara z kolegami zachowali się jak bohaterowie spektaklu: dwóch maszynistów i narzeczona jednego z nich, którzy tak podekscytowali się szaloną mocą lokomotywy, że pędzą nią na zatracenie, dla samego pędu.
