Trzy dni Hamleta
W 1957 roku w Paryżu zorganizowano po raz pierwszy festiwal Teatr Narodów, na którym spotkały się teatry z obu stron żelaznej kurtyny. Dla upamiętnienia tego sezonu ITI ogłosiło, że dzień 27 marca będzie obchodzony jako święto artystów związanych ze sceną. Międzynarodowy Dzień Teatru to święto twórców, realizatorów, aktorów, ale także wszystkich osób, dzięki którym dochodzi do wystawienia sztuk - oświetleniowców, akustyków, garderobianych, inspicjentów i całej rzeszy bezimiennych pracowników każdego teatru na świecie. To święto również dla widzów, bez których instytucja teatru traci sens.
Na Międzynarodowy Dzień Teatru TVP 1 przygotowała premierę Szekspirowskiego "Hamleta" w reżyserii Łukasza Barczyka. Hamlet prezentowany był już w różnych wcieleniach - był nawet kobietą i bohaterem japońskiego komiksu manga. Jaką tym razem duński książę przeszedł metamorfozę?
Teatry w całej Polsce przygotowały specjalne spektakle z okazji swojego święta. Niezwykłe trzydniowe przedsięwzięcie zapowiada też Teatr Telewizji. Na sobotę Jedynka zaplanowała serię dziesięciominutowych wejść antenowych związanych z obchodami Dnia Teatru, a o godz. 15.50 program "Hamlet - przed premierą".
W niedzielę zobaczymy całodniowy blok poświęcony premierze "Hamleta" Łukasza Barczyka pod wspólnym hasłem "Hamlet - jutro premiera", którego gospodarzem będzie Grzegorz Miśtal. Tematem bloku będzie m.in. kilka poprzednich inscenizacji najsłynniejszego dramatu Williama Szekspira. W 1985 roku powstała adaptacja w reżyserii Jana Englerta. W księcia wcielił się wówczas Jan Frycz, a w Gertrudę Ewa Dałkowska - tych aktorów będzie gościł Grzegorz Miśtal. Rok 1991 zapisał się głośną inscenizacją Andrzeja Wajdy, który powierzył tytułową rolę kobiecie. Hamleta brawurowo zagrała Teresa Budzisz-Krzyżanowska. W programie nie zabraknie też fragmentów innych inscenizacji dzieła z teatrów w całym kraju.
Bohaterem dnia będzie jednak przede wszystkim Łukasz Barczyk - jeden z najciekawszych reżyserów młodego pokolenia. Publiczność i krytyka wysoko oceniły jego filmy: "Patrzę na ciebie, Marysiu" i "Przemiany", oraz takie spektakle telewizyjne, jak "Fantom", "51 minut" czy "Beztlenowce". Również w niedzielę o godz. 16.25 - magazyn kulturalny Hit kultury -"Hamlet w Wieliczce". Zajrzymy za kulisy realizacji nowej adaptacji, do której przygotowania trwały kilka miesięcy. Łukasz Barczyk i operator Paweł Edelman zdecydowali się na kręcenie zdjęć w grotach kopalni soli w Wieliczce. Wspólnie udało im się wykreować mroczny, splamiony bratobójczą krwią, duński dwór. Prowadzący program Andrzej Szajewski towarzyszy ekipie podczas pracy na planie, przedstawia kulisy powstawania przedstawienia i rozmawia z artystami: reżyserem, scenografem Jagną Janicką i kierownikiem planu Krzysztofem Hanszem oraz aktorami: Michałem Czerneckim, Kamilą Baar, Januszem Gajosem, Grażyną Szapołowską, Jackiem Poniedziałkiem i Michałem Kozłowskim. I wreszcie w poniedziałek w Teatrze Telewizji oczekiwana premiera (TVP 1, 21.00). Kolejną adaptację najsłynniejszego dramatu świata realizowano w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce. Surowe, ciemne sale i korytarze oraz podziemne, czarne jezioro znakomicie imitują klaustrofobiczny świat Elsynoru, ponurego zamczyska pełnego tajemnic, zbrodni i szaleństwa. Nastroju dopełnia przejmująca, sugestywna muzyka Jacka Ostaszewskiego. W roli tytułowej zobaczymy Michała Czerneckiego, niedawnego absolwenta krakowskiej szkoły teatralnej. Debiutantom w rolach młodego Hamleta i jeszcze młodszej Ofelii (Kamilla Baar) towarzyszą uznane aktorskie znakomitości, m.in. Janusz Gajos, Grażyna Szapołowska oraz Zbigniew Zapasiewicz. Reżyser oparł się na tradycyjnym przekładzie Józefa Paszkowskiego z początku lat 60. XIX wieku.
A więc przenieśmy się do średniowiecznej Danii. W podejrzanych okolicznościach umiera tam panujący król. Na tronie zasiada jego brat Klaudiusz, poślubiając od razu żonę zmarłego władcy - Gertrudę. Wkrótce księciu Hamletowi ukazuje się Duch Ojca. Młodzieniec poznaje tajemnicę jego śmierci...
"Hamlet" i księgi
Wątek Szekspirowskiego dramatu o duńskim księciu wywodzi się z prastarych legend normańsko-islandzkich. Po raz pierwszy zapisany został w "Historia Danica" na przełomie XII i XIII wieku przez szwedzkiego mnicha - Saxo Grammaticusa. Szekspir korzystał prawdopodobnie z zaginionej sztuki Thomasa Kyda, wystawionej w Londynie w 1589 roku. Stworzył dzieło według modnego podówczas nurtu tragedii zemsty, a duży wpływ na jego pracę miała zarówno sytuacja polityczna, jak i jego problemy prywatne.
Za najlepsze tłumaczenia polskie uznaje się te w wykonaniu Stanisława Egberta Koźmiana, Józefa Paszkowskiego, Leona Ulricha, Macieja Słomczyńskiego i Stanisława Barańczaka. (omor)
Jaki był Hamlet
Hamlet to idealny portret księcia epoki renesansu. Skłonny do melancholii, wychowany na literaturze klasycznej, nie będący próżny, ani zbyt ambitny. Kiedy wraca ze studiów w Wittenberdze wstrętem napawa go gęsta od intryg atmosfera dworska, zło i niesprawiedliwość świata. Oddaje się rozmyślaniom. Coraz bardziej zamyka się w sobie, rezygnuje z uciech. Gaśnie też jego młodzieńcze uczucie do Ofelii, w której dostrzega kobietę podobną do swej matki - słabą i powolną.
Czuje się zagubiony, pogłębia się w tragicznej bezradności i rezygnacji. Otaczający go ludzie postrzegać zaczynają go jako szaleńca. Bowiem nikt nie jest w zdolny dzielić wątpliwości i refleksji księcia, wynikających z oglądu rzeczywistości, która go otacza.
Hamlet pozostaje prawie do końca postacią raczej bierną - bo takim czyni go brak wiary i nadziei, iż na tym świecie, pełnym fatum i zła, uda się cokolwiek naprawić.
Jakie są decyzje moralne Hamleta i jego ostateczny los wie każdy, kto czytał sztukę Szekspira - książę musi umrzeć, by pozostać wiernym sobie. Dał świadectwo prawdzie i z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku tron i losy Danii przekazuje w ręce Fortynbrasa... (omor)
