Artykuły

Elżbieta Manthey z Agencji Dramatu i Teatru "ADiT" rekomenduje dwie sztuki znakomitych irlandzkich autorów w tłumaczeniu Klaudyny Rozhin. Zapowiada też wydanie antologii dramatów Franka McGuinnessa.

"Zasłona" McPhersona dotyka konfliktu postaw: zdroworozsądkowej i pseudoreligijnej natomiast w monodramie "Misterman" Enda Walsh kreuje świat osobny samotnego antybohatera, który odprawia Sąd Ostateczny nad grzesznymi mieszkańcami miasteczka.

CONOR McPHERSON

ur. w 1971 r. w Dublinie irlandzki dramaturg i reżyser. Otrzymał Nagrodę Laurence'a Oliviera za sztukę Tama. Nazywany bywa często "irlandzkim Czechowem". Oprócz tego próbuje sił w filmie (reżyserował m.in. Końcówkę Samuela Becketta i komedię Aktorzy według własnego scenariusza). Jego sztuki, wystawiane na całym świecie (w tym na West Endzie i Broadway'u), zdobywając uznanie międzynarodowej widowni i krytyków.

Zasłona /The Veil

przekład: Klaudyna Rozhin

obsada: 5K, 3M (Hannah - 17 lat, Madeleine - po 40-tce, Babunia - matka Madleine, Berkeley - 60 lat, Audelle - 45 lat, Pani Goulding, Fingal - 40 lat, Clare - 20 lat)

czas: wczesne lato 1822

miejsce: okazała stara wiejska rezydencja w Irlandii

Zapadająca w pamięć mieszanka starego mistycyzmu i współczesnych dylematów. (The Times)

PANI GOULDING: No cóż, jak powiedział pan O'Connel w swoim przemówieniu w Loughferry.- "Potrzeba będzie mocnego przeciągu, żeby zerwał zasłonę dezorientacji!"

AUDELLE: Któregoś poranka przy śniadaniu spojrzałem na twarz żony i uzmysłowiłem sobie, że już nie widzę w niej Boga. Tak jakby spadła zasłona i Bóg zniknął.

W okazałej starej wiejskiej rezydencji w Irlandii czas się zatrzymał, albo poddany jest innemu porządkowi, w którym dominują istoty niewidzialne, które kiedyś żyły, a obecnie pojawiają się okazjonalnie i tylko wybranym - trzem kobietom, którym życie i majątek rozsypują się niczym trzem siostrom Czechowa.

Majętna arystokratyczna rodzina Lambroke straciła w tragicznych okolicznościach męża i ojca. Madeleine - wdowa - została ze starą matką i jedynaczką na wydaniu. Hannah zdecydowanie woli samotność, chroniąc w ten sposób swoje wyjątkowe przeżycia - zdarza się jej słyszeć krzyk dziecka, którego nie ma fizycznie w pomieszczeniu. Służba w osobach gospodyni, pokojówki i zarządcy (któremu czasem pomaga nastoletni stajenny) ma swoje własne problemy, zmartwienia i tajemnice, ale wszyscy wiedzą, że istoty duchowe rządzą kruchym ludzkim życiem.

W takich smutnych okolicznościach do majątku przybywają: spokrewniony z Madeleine były anglikański pastor i jego przyjaciel, pan Audelle - filozof. Wielebny Berkley ma towarzyszyć Hannah w podróży do Anglii, gdzie ma poślubić bogatego markiza, żeby oddłużyć majątek matki. Ponieważ zarówno Berkeley'a jak i Audelle'a pasjonują zagadnienia nadprzyrodzone i domena ducha, namawiają Hannah do uczestnictwa w sesji egzorcystycznej, a Audelle podsuwa dziewczynie laudanum - nalewkę z opium.

Punktem zwrotnym akcji staje się nieoczekiwana tragedia, jaka wydarzy się w miasteczku nieopodal, w obliczu której zjawiska nadprzyrodzone schodzą na drugi plan.

Tekst budzi skojarzenia nie tylko z dramatami Antoniego Czechowa, ale też pełnymi tajemnic i specyficznego klimatu filmami Roberta Altmana, takimi jak Gosford Park czy Trzy kobiety i znaną sztuką Briana Friela Tańce z Ballybeg.

Prapremiera sztuki odbyła się w 2011 w Royal National Theatre w Londynie w reżyserii autora.

***

ENDA WALSH

Ur. 1967 w Dublinie irlandzki dramatopisarz. Współpracował m.in. z Corcadorca Theatre w Cork, gdzie w 1996 roku wystawiono Disco Pigs, za którą autor otrzymał m.in. The Best Fringe Production Award na festiwalu Dublin Fringe i nagrodę George'a Devine'a. Jest autorem wystawianych na polskich scenach dramatów Elektryczny parkiet i Uwięzieni, a także współautorem scenariusza nagrodzonego filmu Hunger (Głód). Obecnie mieszka i pracuje w Londynie.

Misterman

przekład: Klaudyna Rozhin

obsada: monodram dla mężczyzny, trzydziestolatka

gatunek: dramat

czas: współczesność, jeden dzień z życia Thomasa Magill

miejsce: opuszczony magazyn lub niszczejąca fabryka

Niepokojący, przykuwający uwagę one-man show mroczny i genialny, z błyskiem czarnego humoru

(Daily Express)

Tytułowy Misterman to nietuzinkowy mieszkaniec maleńkiej irlandzkiej wyspy Inishfee, Thomas Magill. Monodram jest portretem ewangelisty-fanatyka, którego misją jest szerzenie dobra i "reformowanie" mieszkańców rodzinnego miasteczka - wzniosły cel, który jednakże okaże się tragiczny w skutkach.

Jesteśmy świadkami codziennego rytuału Thomasa, który odgrywa zdarzenia z ostatniego dnia swojej "misji" w Inishfree. Pomaga mu w tym kilka magnetofonów (nawiązanie do Beckettowskiego Krappa), puszki po Fancie i inne przedmioty, które zgromadził w opuszczonej fabryce - kryjówce, gdzie znalazł azyl przed otaczającą go rzeczywistością. Doskonale zna nagraną na magnetofony ścieżkę dźwiękową - rozmowy ze znajomymi, matką, mieszkańcami Inishfee - wie, co za chwilę usłyszy i reaguje z wyprzedzeniem. W odpowiedni sposób aranżuje również przestrzeń, w której kreuje "scenki" reprezentujące miejsca zdarzeń.

Inishfee z pozoru wydaje się spokojną mieściną, ale Thomas wie więcej. W swoim notatniku zapisuje występki mieszkańców, by kiedyś ich ukarać. Wszystko zaś po to, by zrealizować swój cel - z pomocą anioła o imieniu Edel zamienić Inishfee w miasto dobra. Mieszkańcy jednak nie chcą się nawrócić i grzeszą dalej, anioł nie zachowuje się jak anioł, a ujadający pies nie daje się uciszyć. Jak daleko posunie się Thomas w swoim dziele zbawienia? Aktor grający Thomasa ma przed sobą wyjątkowe wyzwanie - musi wcielić się w wiele postaci, jak również stworzyć scenerię wydarzeń, które odgrywa. Sztuka napisana świetnym językiem, co doskonale oddaje staranne, a wręcz kunsztowne tłumaczenie Klaudyny Rozhin.

Sztuka zrealizowana po raz pierwszy przez Landmark Productions i Galway Arts Festival i wystawiona w Black Box Theatre w Galway w ramach Galway Arts Festival 11 lipca 2011 w reżyserii autora, z CILLIANEM MURPHY w roli Thomasa Magill. Spektakl przeniesiony został następnie do Nowego Jorku, gdzie grany był w St. Ann's Warehouse od 30 listopada 2011, a stamtąd - do Royal National Theatre w Londynie. Za swoją rolę Murphy nagrodzony został Drama Desk Award 2012 i Irish Times Theatre Award. Wcześniejsza wersja sztuki miała premierę w kwietniu 1999 w Granary Theatre w Cork, w Irlandii (produkcja Corcadorca Theatre Company) w reżyserii Pata Kiernana. W roli Thomasa Maglill wystąpił autor.

Z przyjemnością zapowiadamy wydanie jesienią antologii następujących dramatów Franka McGuinnessa pod redakcją Michała Lachmana: "Wspomnijcie synów" Ulsteru, "Niewinność", "Jedzie drogą Cygan", "Ktoś, kto będzie nade mną czuwał" i "Mary i Lizzie" w tłumaczeniach Klaudyny Rozhin, Michała Lachmana i Jacka Kaduczaka.

Teksty nie wydane wysyłamy bezpłatnie pocztą elektroniczną.

Agencja Dramatu i Teatru "ADiT"

ul. Grójecka 186/124

02-390 Warszawa

tel.: 00 48 22 822 11 99

fax: 00 48 22 783 49 65

www.adit.art.pl

e-mail: agencja@adit.art.pl