Artykuły

Po polsku, czyli w mowie, której nie rozu­mie, Litwin Rimas Tuminas wyreżyserował w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu sztukę napisaną przez Anglika Szekspira - sławną z bogatego języka "Tragedię Romea i Julii".

Już starożytni Rzymianie wiedzieli, że trze­ba się nieźle napracować, żeby wystawić dramat w obcym języku. Od Greków, któ­rzy chcieli grać sztuki w Rzymie, żądali do­brej znajomości łaciny. Wyzwoleniec Liwiusz Andronikus tak znakomicie posiadł mowę swoich panów, że nie tylko napi­sał pierwsze łacińskie dramaty, ale też za­początkował rzymską literaturę. Jego pieśń, wykonana przez 27 dziewic, tak skutecznie przyczyniła się do zwycięstwa nad Kartaginą, że władze Rzymu ofiarowały akto­rom na siedzibę cechu świątynię Minerwy, a Andronikus uzyskał status kapłana.

Najpopularniejszym autorem rzymskim był jednak Plaut, on też najlepiej przekładał greckie kome­die na łacinę. Nie miał przy tym szacunku do oryginałów i w rezul­tacie pisał zupełnie nowe sztuki. Wykreślał chóry i kazał śpiewać

aktorom, musieli też oni improwizować długie sceny, a także co chwilę łamać sce­niczną iluzję zwrotami do widowni. Wszystko po to, żeby utrzymać uwagę ol­brzymiej, różnorodnej i rozochoconej pu­bliczności, która mogła zerwać spektakl z byle powodu. Inteligenci zarzucali potem Plautowi sprzyjanie niskim gustom, na do­wód przytaczali jego imiona - Titus Maccius Plautus można przetłumaczyć jako: "Kutas Błazen, syn Clowna". Nie wiadomo, czy imiona Rimas Tuminas cokolwiek znaczą, kryje się jednak pod ni­mi znakomity reżyser. Nie wiedział, co arty­ści na scenie mówią, bo nie zna polskiego, zmusił ich więc do budowania ról gestem, mimiką, intonacją i okazało się, że mamy we Wrocławiu rzeszę świetnych aktorów, czego polskojęzyczni reżyserzy zwykle nie widzą. Tylko na co mu ten Szekspir?