Artykuły

Libretto swojej pierwszej opery J.M. Coetzee oparł na własnej książce "Slow Man". W tytułowych rolach - amerykańskie gwiazdy, błyszczące w produkcjach operowych na całym świecie. Dziś największe wydarzenie Malty - światowa prapremiera opery "Slow Man". Z pisarzem na widowni.

Dzisiejszy wieczór w Operze wzbudza szczególne emocje wśród publiczności. Nie tylko dlatego, że będzie okazją do udziału w premierowym wykonaniu nowopowstałego dzieła, nieznanego Polsce kompozytora. Atmosferę dodatkowo podgrzewa fakt, iż autorem libretta jest laureat literackiej nagrody Nobla - południowoafrykański pisarz John Maxwell Coetzee.

Operowy "Slow Man" to historia emerytowanego fotografa - Paula Raymenta, który traci nogę w wypadku. Niezdolny do samodzielnej egzystencji, spotyka chorwacką imigrantkę Marijanę, która staje się jego opiekunką. Konfrontacja starzejącego się mężczyzny, w dodatku kalekiego z młodą i powabną kobietą, skłania Paula do zadumy - nad sensem życia i własnych dokonań. Niejednoznaczna, podszyta erotyzmem relacja dwojga bohaterów powoli wymyka się spod kontroli. Świat Paula zaczyna pękać, kiedy pojawia się tajemnicza postać pisarki Elizabeth Costello, która za pomocą pisarskich sztuczek usiłuje nadać sens egzystencji Paula.

Tajemniczy kompozytor

Nicholas Lens, twórca muzyki "Slow Man'a" jest kompozytorem nieznanym polskiej publiczności. Ten 55-letni Belg określany jest mianem artysty wszechstronnego i poszukującego. Jeszcze jako student Królewskiej Akademii Muzycznej zaczął komponować muzykę do filmu, telewizji i teatru. Był członkiem Belgijskiej Orkiestry Narodowej, a także Israël Sinfonietta w Beer Szewa. Ostatecznie wybrał karierę kompozytorską. "Slow Man" nie jest pierwszym doświadczeniem artysty z operą. Na swoim koncie ma trzy inne opery: "Flamma Flamma" (1994) "Terra Terra" (1995) oraz" Amor Aeternus" napisaną w 2005 roku. Według zapowiedzi kompozytora stylistyka muzyczna najnowszej opery jest ledwie porównywalna do jego wcześniejszych kompozycji, odznacza się zdecydowanie większym skomplikowaniem rytmu i zawiłościami tonalnymi.

Obecnie kompozytor pracuje nad "Requiem of War", symfonią wokalno-instrumentalną, zamówioną przez Belgijską Operę Narodową. Premierę zaplanowano na rok 2014 - będzie to jedno z wydarzeń, upamiętniających setną rocznicę wybuchu I wojny światowej.

Librecista-noblista

John Maxwell Coetzee, autor libretta w Polsce jest pisarzem znanym i docenianym. Na język polski przetłumaczono blisko dwadzieścia książek pisarza m.in. "Ciemny kraj", "Czekając na barbarzyńców", " Foe", "Hańba", "Powolny człowiek", "Lato" i "Zapiski ze złego roku". Twórczość Coetzeego charakteryzuje się jako głęboko egzystencjalną, pełną odwiecznych i uniwersalnych pytań o kondycję człowieka. Tworzy portrety samotników i ludzi uwikłanych w ciężkie nierzadko przemiany społeczne i polityczne. Często nawiązuje do realiów swojej ojczyzny - RPA i apartheidu. Jego twórczość odbiła się w Polsce szczególnym rezonansem. Literackie dokonania Coetzeego są w centrum uwagi wielu polskich badaczy studiów literaturoznawczych m.in. prof. Jerzego Kocha z UAM w Poznaniu. Sławomir Masłoń w roku 2009 wydał książkę pt. "Coetzee. Przewodnik Krytyki Politycznej", której oś problemową stanowią problemy rasizmu i kolonializmu w twórczości Noblisty. Autor "Powolnego człowieka" ukończył anglistykę i matematykę na Uniwersytecie w Kapsztadzie, dysertację doktorską z zakresy lingwistyki obronił na amerykańskim University of Texas at Austin. Jest wykładowcą wielu prestiżowych uczelni na świecie. Poza nagrodą Nobla (w 2003 roku), dwukrotnie został też uhonorowany Nagrodą Bookera.

Wybitni wykonawcy

Teatralnej realizacji "Slow Mana" podjęła się Maja Kleczewska - polska reżyserka średniego pokolenia, postrzegana jako jedna z najciekawszych i najzdolniejszych twórczyń współczesnego teatru w Polsce. Pracowała z wieloma wybitnymi artystami m.in. Krzysztofem Warlikowskim i Krystianem Lupą. Kierownictwo muzyczne spektaklu objął Bassem Akiki. Młody dyrygent, urodzony w Libanie, specjalizujący się w wykonawstwie współczesnej muzyki operowej. Na stałe związany z Operą Wrocławską, współpracuje z orkiestrami we Francji, Włoszech, Kanadzie i USA. W swoim bogatym repertuarze, obok pozycji współczesnych posiada szereg największych dzieł klasyki operowej, m.in. dzieła Mozarta, Verdiego, Straussa, Pucciniego i Musorgskiego. We wrześniu tego roku, pod dyrekcją Akiki odbędzie się polska prapremiera "Angels in America" Eötvösa w ramach Festiwalu Muzyki Współczesnej we Wrocławiu.

W rolę Marijany wcieli się sopranistka Claron McFadden, której szeroki wachlarz repertuaru obejmuje dzieła od baroku po muzykę najnowszą. Amerykańska śpiewaczka słynie ze znakomitych kreacji i wykonań muzyki współczesnej, zwłaszcza takich kompozytorów jak Wolfgang Rihm, Jörg Widmann i Harison Birtwistle.

Partię tytułowego Slow Man'a powierzono Markowi Doss'owi. To artysta wielce uznany, który występuje na największych scenach operowych świata m.in. mediolańskiej La Scali, Wiener Staatsoper i londyńskiej Covent Garden. W swoim dorobku posiada 55 ról operowych. Wykonuje zarówno dzieła Verdiego, Gounoda, Glucka jaki i Richarda Straussa oraz Benjamina Brittena.

Jako Elizabeth Costello wystąpi Lani Poulson, mezzosopran. Kariera tej amerykańskiej śpiewaczki rozwija się głównie w Europie. Występuje na scenach operowych Drezna, Brukseli, Stuttgartu, Berlina i wielu innych miast Europy. Specjalizuje się głównie w repertuarze muzyki XX i XXI wieku.

Oprócz trójki znakomitych śpiewaków na scenie zobaczymy także pięcioro tancerzy: Annę Krysiak, Annę Sąsiadek, Mikołaja Mikołajczyka, Krzysztofa Raczkowskiego i Gento Yoshimoto. Autorem choreografii jest Mikołaj Mikołajczyk, a scenografię przygotowała Katarzyna Borkowska. Solistom towarzyszyć będzie orkiestra i chór żeński Teatru Wielkiego. Światowa prapremiera"Slow Mana" rozpocznie się w Teatrze Wielkim o godzinie 19. Na premierowy spektakl i przedstawienie dnia następnego nie ma już biletów. Można je kupić na ostatni spektakl - 7 lipca.