O spektaklu "Mein Kampf"...
Zderzenie literatury europejskiej, dotykającej problemu narodzin i rozwoju zła, dotykającej problemu antysemityzmu i Holokaustu, z polskim reżyserem pochodzenia żydowskiego - Arturem Hofmanem.
Mein Kampf to sztuka popadająca w skrajność komizmu i groteski. Ukazano tu obraz znacznie odbiegający od posągu Hitlera, jaki znamy z historii ludzkości. Jest to satyra na tyranię, będąca mieszanką komizmu i tragizmu, co potrafi każdego wprowadzić w zakłopotanie. Nikt przed Taborim w niemieckojęzycznym teatrze nie pisał o Holocauście z perspektywy ofiar tak radykalnie, przy zastosowaniu psychoterapeutycznych metod. Cierpienie można najbardziej dobitnie pokazać poprzez komizm, gdyż treścią każdego dowcipu jest zawsze jakaś katastrofa - jak napisała autor dramatu. To częste i typowe dla stylu Taboriego mieszanie tragizmu z komizmem.
Powiastka filozoficzna z elementami groteski, czy farsa teplogiczna - jak określał ją sam autor pt. Mein Kampf rozgrywa się w wiedeńskim przytułku dla bezdomnych, w którym żydowski domokrążca Schlomo Herzl okazuje przychylność młodemu, przybyłemu właśnie z Braunau Adolfowi Hitlerowi i chętnie służy mu radą. Nawet pomysł zajęcia się polityką pochodzi od owego Herzla, któremu jednak, gdy Hitler wprowadza ów zamysł w czyn i zaprowadza w przytułku własny ład i porządek, pozostaje już tylko możliwość ucieczki. Autorowi nie chodzi o rozrachunek z karykaturowanym przez niego Hitlerem, lecz o rozprawę z tym Hitlerem, którego wraz z Holocaustem każdy w sobie nosi.
Nieco inaczej było z George Taborim, Węgrem żydowskiego pochodzenia, znakomitym dramaturgiem, scenarzystą i reżyserem. Rodzina autora dramatu Mein Kampf zamordowana została w Oświęcimiu, dzięki przypadkowi ocalała jedynie matka, Elsa, co opisał później w swoim opowiadaniu, przerobionym najpierw na słuchowisko, a następnie na znaną sztukę teatralną, zatytułowaną Courage mojej matki. Głównym tematem sztuk Taboriego jest faszyzm. Wciąż kokietował widzów przerażeniem, przywoływał ponure zdarzenia z przeszłości, by dzięki nim wywoływać oczyszczające działanie, gdyż istnieją takie tabu, które muszą zostać zniszczone, jeśli nie chcemy się nimi zadławić - mówił Tabori.
Osoba Fiirera III Rzeszy porywała tłumy, miał on swego czasu całe rzesze wyznawców swoich doktryn, naśladowców ślepo poddanczych, armię gotową na wszystko. Później ta sama postać szokowała i wzbudzała fale nienawiści. Po II wojnie światowej, ludzkość jakby próbowała zapomnieć, objąć woalem milczenia. Przez długi okres był to bolesny temat tabu, na bazie, którego powstawały szokujące dokumenty o zbrodniach hitlerowskich. W ostatnich latach coraz częściej Adolf Hitler staje się inspiracją nie tylko dla historyków, ale przede wszystkim dla różnych artystów, powstają książki, filmy, instalacje performerskie, karykatury, rzeźby, spektakle...
Utwór literacki - to właściwie już klasyka współczesności, elbląscy aktorzy i Artur Hofman - aktor i reżyser od lat związany z Teatrem Żydowskim w Warszawie. Ten spektakl trzeba po prostu zobaczyć.
Materiały Teatru im. Sewruka w Elblągu
