Artykuły

Trzy tygodnie przed rozpoczęciem XIV Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje", w Katowicach odbył się prolog tej imprezy. Był nim interpretacyjny pojedynek "Dziadów" Mickiewicza. Jego finałem stała się niedzielna publiczna dyskusja reżyserów - Krzysztofa Babickiego, Pawła Wodzińskiego, Tadeusza Bradeckiego i Michała Zadary - o fenomenie powrotu "Dziadów" na polskie sceny - pisze Danuta Lubina-Cipińska w Rzeczpospolitej.

Organizatorzy skonfrontowali w czasie dwóch wieczorów dwie inscenizacje arcydramatu: w wykonaniu artystów Teatru Śląskiego w Katowicach i w reżyserii Krzysztofa Babickiego oraz Teatru Polskiego im. H. Konieczki w Bydgoszczy, w reżyserii Pawła Wodzińskiego.

Gustaw-Konrad w katowickich "Dziadach" (w tej roli Grzegorz Przybył) jest rozgoryczonym pięćdziesięciolatkiem, który dokonuje życiowych rozliczeń w noclegowni wśród bezdomnych. Spektakl o polskiej tożsamości narodowej, pokazywany m.in. we Lwowie, a także w TVP Polonia 1 listopada ubiegłego roku, jest uniwersalną, odartą z kontekstu politycznego, interpretacją "Dziadów". Forma przedstawienia wpisuje się w dwudziestowieczną tradycję wystawiania dramatu. I być może dlatego nie zaskakuje ani też nie prowokuje tak żywej dyskusji, jak bydgoska inscenizacja "Dziadów".

Ta, zatytułowana "Mickiewicz. Dziady. Performance" [na zdjęciu], również dzieje się w środowisku wykluczonych. Recenzenci ochrzcili ją mianem "postsmoleńskiej", gdyż przedstawia społeczność z Krakowskiego Przedmieścia, która z powodu marginalizacji objawia swą frustrację w obrzędowości dziadów, nasączając ją - co szokuje - zaskakująco silną agresją. Wodziński konfrontuje też Mickiewiczowską wizję rytuału narodowego z krytycznymi wobec Polski głosami zachodnich Europejczyków, głównie z epoki Oświecenia.

Wypowiadają je z ekranu po francusku, angielsku i niemiecku, nagrani kamerą współcześni obcokrajowcy mieszkający w Bydgoszczy, a tłumaczenia tych cytatów pojawiają się na horyzoncie scenicznym. Polska w "Dziadach" Wodzińskiego jest krajem kulturowego braku, a jej głos - z peryferii Europy. Bydgoskie "Dziady" można zatem odczytać jako próbę odreagowania przez Polaków kompleksu "gorszego" i zdefiniowania na nowo Polski na geopolitycznej i kulturowej mapie Europy.

"Dziady" od chwili powstania i pierwszych teatralnych wystawień podejmowały temat polskiej tożsamości narodowej. Po 1989 roku zniknęły z polskich scen. Zdaniem reżyserów biorących udział w dyskusji, po 10 kwietnia 2010 roku znów okazało się, że język Mickiewicza świetnie nadaje się do opisu współczesnych konfliktów Polaków. Stąd wysyp inscenizacji "Dziadów" na polskich scenach.

Tegoroczny prolog "Interpretacji" złożony z dwóch inscenizacji "Dziadów" stał się świetną zapowiedzią Festiwalu Sztuki Reżyserskiej. To konfrontacja tego, co jest sensem sztuki reżyserskiej - a więc interpretacji tekstu dramatycznego.

Marcowe Interpretacje XIV Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje" odbędzie się w dniach 10 - 18 marca 2012 r.

W konkursie wystartują: Monika Strzępka z "Położnicami szpitala św. Zofii" Teatru Rozrywki w Chorzowie; Barbara Wysocka - ze spektaklem "Lenz" wystawionym w Teatrze Narodowym w Warszawie; Weronika Szczawińska z "Jak być kochaną" Bałtyckiego Teatru im. Słowackiego w Koszalinie; Marcin Liber z "III furiami" Teatru im. Modrzejewskiej w Legnicy; Wojtek Klemm z "Judytą" Teatru Współczesnego w Szczecinie; Michał Zadara z "Wielkim Gatsbym" Teatru Polskiego im. Konieczki w Bydgoszczy.

Festiwal otworzą i zakończą spektakle mistrzowskie: "Pan Tadeusz" Mikołaja Grabowskiego z Narodowego Starego Teatru im. Modrzejewskiej w Krakowie oraz "Bracia Karamazow" Janusza Opryńskiego z Teatru Provisorium w Lublinie.

Podczas imprez towarzyszących będzie można zobaczyć: inscenizację "Hamleta" Teatru Żeromskiego w Kielcach w reżyserii Radosława Rychcika, ubiegłorocznego zdobywcy Lauru Konrada na "Interpretacjach"; przedstawienie "A ja, Hanna" w reżyserii Tomasza Hynka (Teatr Kochanowskiego z Opola); spektakl "Leningrad" w reżyserii Łukasza Czuja (Centrum Sztuki Impart) i przygotowany przez Instytut Teatralny im. Raszewskiego w Warszawie "Chór kobiet. Projekt II. Magnificat".