Artykuły

Premiera "Orestei" Ajschylosa odbędzie się w niedzielę w Krakowie. Napisana przed 2500 laty grecka trylogia jest jedyną zachowaną do naszych czasów. Inscenizacja powstała w cyklu Starego Teatru "re_wizje".

Antyczna historia krwawych losów rodu Arteuszy - z wojną trojańską w tle - dziś przykuwa uwagę postawami jej bohaterów kierujących się zasadą śmierć za śmierć. - Można ją nazwać przedchrześcijańską - mówi Klata. - Jednak patrząc pesymistycznie na współczesność, łatwo zobaczyć w "Orestei" świat postchrześcijański zapominający o dekalogu, kierujący się kryteriami przyjemności lub zemsty, często idącymi w parze.

Antyczni Grecy nie pokazywali okrucieństwa, Widzowie dowiadywali się o krwawych wydarzeniach z relacji świadków. - Taka konwencja pasuje do moich przedstawień, w których ani krew, ani sperma nigdy nie kapały na scenę - twierdzi reżyser. - Wolę aurę tajemnicy. Dzięki temu teatr nie staje się dosłowny, tylko uruchamia wyobraźnię widza.

Ważna, często nawet przesądzająca o interpretacji trylogii, jest jej ostatnia część. Słynna inscenizacja "Orestei" Petera Steina przedstawiała narodziny demokracji dojrzewanie społeczeństwa. - A ja mam wrażenie, że ostatni akt jest rodzajem wizji Orestesa - zauważa Klata. - Aby dojrzeć, musi zdać sobie sprawę, że przepalił mu się system nerwowy i nie wytrzymuje szaleństwa świata bez reguł. Rzeczywistości, w której każdy próbuje być bogiem.

Od początku Jan Klata był przekonany, że nie ma sensu robić rekonstrukcji antycznej historii do konwencji teatru psychologicznego. Ostatecznie wieloznaczna forma spektaklu zrodziła się we współpracy z aktorami Starego, m.in. Anną Dymną (Klitajmestra), Jerzym Grałkiem (Agamemnon), Małgorzatą Gałkowską (Kassandra), Anną Radwan-Garncarczyk (Elektra), grającym gościnnie Piotrem Głowackim (Orestes).

- W moim przedstawieniu wyjątkową rolę odgrywa choreografia Maćko Prusaka i mocno zredukowany chór. Nie jest on reprezentantem tłumu tylko czasem alter ego postaci, a innym razem manipuluje bohaterami - tłumaczy Klata.