Tomaszewskiego teatr ruchu
Na scenie Teatru Polskiego w Warszawie przez trzy godziny fascynowała, jak zawsze, widownię pantomima Tomaszewskiego odwieczną historią Fausta i przewrotnością (z morałem) cesarzowej Filissy.
Premiery "Odejście Fausta" i "Menażerii cesarzowej Filissy" odbyły się w 1970 i 72 r. Oba spektakle należą więc w teatrze Tomaszewskiego już do okresu dramatu pantomimicznego: okresu, który konsekwentnie nastąpił po latach obrazków pantomimicznych etiud i składanek.
Teatr ruchu zaatakował duże formy dramatyczne. Ale Tomaszewski postępuje tu odwrotnie niż większość reżyserów: nie buduje ruchu, postaci z analizy tekstu, a wyprowadza tekst z analizy ruchu, jaki ma wykonać aktor. Ruch jest najważniejszy, jest potwierdzeniem życia. Nie fałszują go słowa, jest więc najbardziej bezpośrednim środkiem wyrazu. Ruchowi podporządkowuje Tomaszewski - scenarzysta, choreograf i reżyser spektakli - dekoracje i muzykę, choć są one dziełem wybitnych plastyków i kompozytorów. Dzięki temu "reżimowi" generalnej koncepcji każdy spektakl, jest zwarty i czytelny.
Oprócz "Fausta" i "Menażerii" powstały w ostatnich latach jeszcze trzy dramaty: "Gilgamesz" (chronologicznie pierwszy w 1969 r.), "Sen nocy listopadowej" i "Przyjeżdżam jutro". Obejrzała je widownia polska i - podczas 60 wyjazdów zagranicznych zespołu - ponad milion widzów na wszystkich kontynentach.
Wrocławski Teatr Pantomimy prowadzi jego twórca, reżyser, aktor i tancerz - Henryk Tomaszewski. W 1962 r. zrezygnował z występowania w spektaklach, ale od początku z żelazną konsekwencją realizuje, jako inscenizator, swoją koncepcję artystyczną. Tańczą dziś jego uczniowie: przewrotna cesarzowa Filissa - Danuta Kisiel-Drzewińska, Faust - Zbigniew Papis, Mefisto - Janusz Pieczuro, Małgorzata - Ewa Czekalska, Krystyna Marynowska, Zbigniew Żukowski i wielu innych. Tworzą wspólnie sugestywne widowisko, którego rozmach, barwa i dynamika wciągają widza w sam środek akcji.
