Wrocławska pantomima
Zaczęło się piętnaście lat temu. Pierwszym osiągnięciem była dumna nazwa: "Studio Pantomimy przy Teatrze Polskim we Wrocławiu".
W roku 1956 odbywa się premiera pierwszego programu. W rok później - założony i kierowany przez Henryka Tomaszewskiego zespół mimów z Wrocławia zdobywa dwa złote medale na Światowym Festiwalu Młodzieży w Moskwie. Potem premiera drugiego programu, występy w Budapeszcie i Londynie, a w roku 1959 - kres nieustannych kłopotów finansowych: upaństwowienie.
46 wyjazdów do 25 krajów, ponad 1000 przedstawień dla 875 tysięcy widzów w kraju i za granicą, 10 premier. Ta ostatnia cyfra jest również imponująca, jeśli się weźmie pod uwagę, że premierą jest nowy program, złożony z kilku mimodramów, wymagających niesłychanie drobiazgowego opracowania każdego gestu. Kolejna premiera to setki godzin spędzonych na etiudach mimicznych, na lekcjach tańca klasycznego, współczesnego i akrobatyki, najcięższa praca fizyczna na próbach i potem - na spektaklu. Niezbędne jest takie posłuszeństwo mięśni, które widzowi pozwoli zapomnieć o wysiłku mima, a dostrzegać tylgo kształt artystyczny przedstawienia, jego treść. Nie zawsze jest to treść w znaczeniu fabuły.
Podobnie jak Maurice Bejart w dziedzinie baletu, Henryk Tomaszewski nie odrzuca doświadczeń klasyki, ale tworzy całkowicie własny język artystyczny. Ze względu na nowatorstwo, niezwykłość i bogactwo inwencji bardzo często porównywany jest z M. Bejartem. Bejart posługuje się pantomimą w swoich układach baletowych, Tomaszewski z tańca czerpie środki wyrazu. Mimo to jeden tworzy balet, drugi - pantomimę. Dwaj światowej sławy mistrzowie nie rywalizują ze sobą, ale gdy się raz spotkali na Festiwalu Teatru Narodów w Paryżu - Nagrodę Francuskiej Krytyki Dramatycznej i Muzycznej za najlepszy spektakl choreograficzny zdobył właśnie Henryk Tomaszewski i jego zespół. Polskim mimom przypadła ponadto w udziale nagroda za poszukiwania artystyczne - Prix des Recherches.
Wrocławski Teatr Pantomimy znany jest dziś w Związku Radzieckim, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, występował na Bliskim Wschodzie i we wszystkich niemal krajach europejskich. Najwybitniejsi krytycy wysoko oceniają zarówno artyzm układów, jak i precyzję rzemiosła całego zespołu.
Do historii najwybitniejszych osiągnięć artystycznych naszego wieku weszły już takie mimodramy Henryka Tomaszewskiego, jak "Sen", "Ziarno i skorupa", "Jakub i anioł" czy "Jasełka", a wraz z nimi i świetne prace dwóch znakomitych scenografów, Krzysztofa Pankiewicza i Kazimierza Wiśniaka, którym wrocławscy mimowie zawdzięczają wiele swoich największych sukcesów. W trudnej sztuce pantomimy gest, światło i kostium są bowiem głównymi środkami wyrazu.
