Artykuły

Szefowie wszystkich instytucji kultury w nowym roku przejdą na kontrakty. To może oznaczać wysyp konkursów na fotele dyrektorów tych placówek.

Do zawierania umów kontraktowych (zamiast np. umów o pracę na czas nieokreślony) zobowiązuje samorządy nowelizacja ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, która wejdzie w życie z nowym rokiem.

W tym tygodniu odbyło się spotkanie szefów miejskich instytucji kultury z wiceprezydentem ds. kultury Krzysztofem Soską, podczas którego wiceprezydent oficjalnie zapowiedział, że wprowadza wszystkim dyrektorom umowy o pracę na czas określony. Pod Urząd Miasta podlega m.in. Teatr Współczesny, Filharmonia Szczecińska, Miejska Biblioteka Publiczna, 13 Muz, Słowianin.

Podobnie zmiany będą w instytucjach podlegających Urzędowi Marszałkowskiemu (m.in. Zamek Książąt Pomorskich, Opera na Zamku, Teatr Polski, Książnica Pomorska). Co to oznacza w praktyce? Nieoficjalnie mówi się, że wszyscy dyrektorzy placówek kulturalnych w Szczecinie staną przed koniecznością udziału w konkursach na dotychczasowe zajmowane stanowiska. Tak zakłada ustawa. Ale są prawne interpretacje, które wskazują, że ostatni raz, jednorazowo, można powierzyć zarządzanie placówką bez takiej procedury. Pewne jest, że wszystkie instytucje czeka zmiana statutów, bo nowela wprowadza rozróżnienie na instytucje kultury (muzea, biblioteki, domy kultury, galerie) oraz instytucje artystyczne (teatry, opery, filharmonie). Szefowie instytucji artystycznych mają mieć kontrakty obowiązujące od trzech do pięciu lat, szefowie instytucji kultury - do siedmiu.

Czemu ma to służyć? To oznacza koniec "dożywotnich" kontraktów dyrektorskich w instytucjach kultury. Z drugiej strony - "kadencyjnego" dyrektora trudniej zwolnić, co chroni go przed arbitralnymi decyzjami samorządów i ułatwia mu realizowanie planów artystycznych.

Minusy? Np. uzależnienie wybieranych w konkursach dyrektorów od "artystycznych" wizji samorządowców i polityków.

Jak samorządy szykują się do wymuszonych przez ustawę zmian?

Wiceprezydent ds. kultury Krzysztof Soska mówił wczoraj "Gazecie": - Pracujemy nad tematem. Na razie nie ma decyzji, jakie przyjmiemy procedury. Potrzebujemy analizy prawnej.

Wicemarszałek ds. kultury w województwie Wojciech Drożdż: - Zarząd województwa, w związku z nowelizacją ustawy, przygotowuje się do zmiany statutów wszystkich instytucji kultury. Ustawodawca przewidział okres przejściowy, który daje zarządowi czas na podjęcie decyzji w sprawie ogłoszenia konkursów na stanowiska dyrektorów instytucji kultury.

Plusy zmiany?

Kilkoro dyrektorów w Szczecinie już ma umowy na czas określony. Zaczął je wprowadzać poprzedni wiceprezydent ds. kultury Tomasz Jarmoliński. Taki - na cztery lata - podpisał np. z Rafałem Roguszką, dyrektorem 13 Muz.

- Kontrakty? Uważam, że są mobilizujące - mówi dziś Roguszka.

Dyrektor Pleciugi Zbigniew Niecikowski (ma umowę na czas nieokreślony) tak komentuje zmiany: - Zakładając, że kontrakt to zobowiązanie obu stron, to można spodziewać się, że kontraktowy dyrektor będzie mieć zagwarantowane środki na realizację zadań placówki na czas całej swojej kadencji.

Dyrektor Filharmonii Szczecińskiej Andrzej Oryl (umowa na czas nieokreślony): - Jeśli oczekuje się na koncertach takiego a nie innego dyrygenta i programu, to trzeba też mieć świadomość, że to kosztuje. Maluchem nie dogonimy porsche.

Co jeszcze przyniesie nowelizacja ustawy? "Zwykli" artyści będą musieli uzyskać zgodę swojego dyrektora na podjęcie dodatkowej pracy poza instytucją. Dotyczyć to np. będzie aktorów, którzy pracują na etacie w teatrze, a chcą wystąpić w filmie, serialu, reklamie albo muzyków opery czy filharmonii, którzy są nauczycielami w szkołach muzycznych.

- Wynikają z tego jakieś kłopoty, ale nie na taką skalę jak konflikt Englerta z Szapołowską [dyrektor Teatru Narodowego wyrzucił aktorkę po tym, jak musiał odwołać spektakl, bo ona w tym czasie występowała w telewizyjnym show - red.] - mówi dyrektor Oryl. - W Filharmonii grają najlepsi muzycy. Nie mogę odmawiać im prowadzenia lekcji, bo stanęłoby szkolnictwo artystyczne.