Operetka
To kolejny po "Ślubie" dramat Witolda Gombrowicza, który Jerzy Grzegorzewski wystawił w Teatrze Narodowym w Warszawie. Premiera miała miejsce w ubiegłym sezonie na małej scenie teatru i spotkała się z chłodnym przyjęciem.
Gombrowicz w swoim dramacie parodiuje sztuczny świat operetki, krainę cygańskich baronów, zabójczych amantów i szampana, który tryska z każdego otworu. Ale obok gry z konwencją operetki podejmuje inny temat: historii XX wieku. Podczas balu, zorganizowanego przez Fiora, paryskiego dyktatora mody część gości występuje w nazistowskich mundurach. Odchodzą strusie pióra, fraki i meloniki, nadchodzi moda na uniformy, moda XX wieku i o tej wielkiej przemianie mówi zastosowana przez Gombrowicza kostiumowa metafora.
Grzegorzewski ciekawie przedstawił warstwę operetkowej parodii, zdawkowo potraktował natomiast temat historii. Opis balu, na którym pojawiają się mundury, w jego spektaklu czytany jest na głos z książki przez aktora i tylko odgłos maszerujących wojsk, puszczany w taśmy w finale spektaklu przypomina o istotnej warstwie dramatu.
Żywiołem reżysera jest za to pastisz. Grzegorzewski już raz zajął się światem operetki w autorskim spektaklu "Usta milczą, dusza śpiewa", ma także na koncie wodewil "Żołnierz Królowej Madagaskaru". Akcję tej "Operetki" przeniósł do krakowskiej kawiarni z przełomu wieków, przypominającej Jamę Michalikową, a bohaterów przebrał w kostiumy z epoki Wyspiańskiego i Zapolskiej. Najciekawszym pomysłem jest jednak obsadzenie w roli hrabiego Szarma Ignacego Gogolewskiego.
Ta świetna rola jest podszyta dowcipem i autoironią: wielki amant polskiej sceny, odtwórca ról arystokratów i władców gra tutaj stetryczałego Don Juana, który nie może już się obejść się bez uzdrawiających zastrzyków. Gogolewski pokazuje nową, nieznaną twarz i to jest główny powód, dla którego należy włączyć telewizor.
