Lublin. Miasto otwarte na wschód
22 września w Lublinie rozpocznie się kolejny cykl wydarzeń Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji, obejmujący projekt rezydencyjny "Mindware. Technologie dialogu" oraz festiwale: "Najstarsze Pieśni Europy. Tradycja i awangarda" i "Konfrontacje Teatralne". Projekty nawiązywać będą do idei Partnerstwa Wschodniego.
Głównym przesłaniem Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji 2011 jest - Art for Social Change - kultura jako narzędzie zmiany społecznej. Ruszający właśnie w Lublinie, największym mieście sąsiadującym z Ukrainą, a zarazem wieloletnim ambasadorze Partnerstwa Wschodniego, projekt rezydencyjny Mindware. Technologie dialogu za cel stawia sobie stworzenie pola dla artystycznej refleksji i interwencji w miejskiej przestrzeni komunikacji społecznej. Przestrzeń ta, zdominowana dziś przez cyfrowe technologie medialne i łączące je sieci, wyznacza nowe sposoby postrzegania i rozumienia rzeczywistości.
Ideą rezydencji (22-30 września) jest spotkanie artystów i teoretyków pochodzących z trzech obszarów Europy - Wschodniej, Środkowej i Zachodniej oraz z krajów Partnerstwa Wschodniego. Dobór uczestników, oparty o założenia merytoryczne w powiązaniu z geograficznymi punktami odniesienia, pozwoli skonfrontować indywidualne doświadczenie z wartościami uniwersalnymi, jak również nadać projektowi przekrojowy charakter. Wśród zaproszonych teoretyków znaleźli się: Anna Maj - antropolog mediów, Anna Nacher - badaczka kultury współczesnej i jej medialnych powiązań, zainteresowana m.in. antropologią wizualności, Janina Prudenko - kuratorka sztuki mediów i jej badaczka, Michał Derda-Nowakowski - kulturoznawca, wydawca i animator praktyk cyberkulturowych, Piotr Celiński - teoretyk mediów oraz Roman Bromboszcz - badacz cyberkultury i artysta nowych mediów, kurator, filozof i poeta.
Mindware. Technologie dialogu obejmie wykłady, seminaria, dyskusje z udziałem artystów i ekspertów oraz prezentacje artystycznych prac (1-7 października). Artystki: Barbara Dzierań, Urszula Kowal, Justyna Zubrycka (Dotka) stworzą interaktywną bioinstalację, której tkanka tworzona jest w wyniku kontaktu z użytkownikiem. Odbiorcy wpływają na jej kształt poprzez interfejs panelu dotykowego. Paweł Janicki poprzez warszty (via Internet i na żywo) stworzy rodzaj rzeczywistości równoległej do tej, w której żyjemy na co dzień. Vasili Macharadze zmieni kilkadziesiąt przystanków komunikacji miejskiej w stacje nadawczo-odbiorcze, w których nośnikiem sygnału nie będą fale elektromagnetyczne, ale pasażerowie MPK. Darija Medić stworzy pracę polegającą na zamianie haseł wpisywanych do wyszukiwarki przez użytkowników jakiejś popularnej strony internetowej na słowa wypowiadane przez generator mowy (z jakich korzystają np. niewidomi). Powstanie gwar pokazujący, co w danej chwili interesuje internautów, emitowany następnie w radiu publicznym w formie krótkich wejść wywołujących w słuchaczach wrażenie "podsłuchiwania" Internetu. Boris Oicherman zaprojektuje serię krótkotrwałych wideoinstalacji plenerowych. Kamera wideo zamontowana na ciężarówce jadącej ulicami miasta, będzie rejestrowała na żywo obrazy, które w czasie rzeczywistym będą z powrotem rzutowane na ulice przez zainstalowany na pojeździe wideoprojektor. Stworzy to efekt wzajemnego nakładania się na siebie samego miasta oraz jego zremiksowanego wizerunku. Praca Martina Baragi Bricelj to artystyczny performance, który łączy elektroniczny i fizyczny wymiar życia społecznego. W trakcie realizacji "awatar" wykonuje polecenia wydawane mu przez internautów za pomocą strony internetowej. Na projekt Dominiki Sobolewskiej złożą się obiekty przypominające wielkie gałki oczne z wmontowanymi kamerami, które rozmieszczone zostaną w ludnych miejscach Lublina. Obrazy przez nie rejestrowane będą transmitowane, podobnie jak w telewizji przemysłowej, do centralnego komputera znajdującego się w szczególnym miejscu. System ekranów zainstalowanych w zapomnianej lub zaniedbanej pod jakimś względem przestrzeni, wyświetli strumień obrazów twarzy i gestów. W ten sposób opuszczone miejsce zaludni się tele-obecnością mieszkańców.
Do idei Partnerstwa Wschodnie nawiązują również kolejne projekty prezentowane w Lublinie. Podczas rozpoczynającego się 6 października Festiwalu Najstarsze Pieśni Europy. Tradycja i Awangarda zaprezentowane zostaną muzyczne świadectwa tradycyjnej kultury wokalnej różnych regionów. Archaiczne pieśni, których korzenie nierzadko sięgają czasów przedchrześcijańskich, wykonają zarówno wiekowi strażnicy wiejskiej tradycji, młodzi artyści z miasta podejmujący trud rekonstrukcji dawnych technik śpiewania, jak również wykonawcy muzyki współczesnej, awangardowej i progresywnego rocka, twórczo eksperymentując z muzycznym dziedzictwem krajów europejskich. Festiwalowi towarzyszyć będzie Noc Tańca, a także wystawy, dyskusje oraz wykłady.
16. edycja Festiwalu Konfrontacje Teatralne kontynuować będzie długoletnią tradycję prezentacji teatru rosyjskiego w kontekście zjawisk teatralnych w innych krajach, w tym roku - krajach Partnerstwa Wschodniego. Tegoroczny festiwal w znacznej mierze poświęcony będzie analizie przemian w teatrze rosyjskim i teatrach dawnych republik radzieckich. Jego program na przykładach realizacji klasyków pozwoli przeanalizować, gdzie teatry regionu wciąż znajdują się pod wpływem rosyjskiej estetyki, a gdzie nastąpiło zdecydowane zerwanie z tradycją.
Osobnym blokiem programowym będzie "showcase lubelski". Prezentacje najważniejszych produkcji artystów związanych z Lublinem, w tym produkcji przygotowywanych specjalnie na festiwal, mają na celu ich promocję wśród zaproszonych producentów i dyrektorów artystycznych festiwali. Konfrontacje Teatralne we współpracy z organizacjami z krajów Partnerstwa Wschodniego gościć będą grupę młodych reżyserów, którzy na bazie oglądanych spektakli i moderowanych dyskusji, będa rozważać możliwość współpracy ze środowiskiem lubelskim.
W programie tegorocznej edycji, poza nurtem głównym, znajdzie się przygotowany przez Tomasza Bazana program MAAT Festival, stanowiący prezentację najnowszych i najważniejszych poszukiwań z zakresu ruchu i działań oscylujących wokół sztuki najnowszej wykorzystującej w swoich działaniach język ciała oraz formy z nim związane. Spektakle teatralne, jak co roku, wzbogacone zostaną o prezentacje sztuk wizualnych w przestrzeni publicznej miasta, przegląd współczesnego kina rosyjskiego oraz scenę muzyczną. Tegoroczna edycja festiwalu nie tylko skupi się na dialogu artystycznym Polska - Rosja - Partnerstwo Wschodnie, ale będzie też punktem wyjścia dla kilkuletniego programu współpracy z młodymi twórcami teatralnymi z regionu, prezentującymi środowiska innych obszarów Europy.
Wraz z rozpoczęciem projektu w Lublinie Krajowy Program Kulturalny Polskiej Prezydencji znajdzie się na półmetku. Zakończyły się już projekty w pięciu miastach Polski. W wigilię Polskiej Prezydencji w dawnym dworku Miłoszów w Krasnogrudzie spotkali się filozofowie, poeci i artyści by pochylić się nad zagadnieniem wspólnoty w zróżnicowanej kulturowo Europie. 1 lipca na czterech scenach dedykowanych różnym gatunkom muzycznym Warszawa zainaugurowała kulturalne obchody Polskiej Prezydencji w kraju. Sopot na miesiąc zamienił się w Otwarty Kurort Kultury, a Tymczasowa Akcja Kulturalna w Katowicach udowodniła, że działania artystyczne mogą przynieść realną zmianę jakości życia w poprzemysłowym mieście. We Wrocławiu oficjalnie zakończył się Europejski Kongres Kultury, jedno z najważniejszych wydarzeń Polskiej Prezydencji, kontynuacje projektów którego wciąż można śledzić na www.culturecongress.eu. W Białymstoku jeszcze do 30 września potrwa wystawa "Podróż na Wschód", prezentująca sztukę najnowszą z krajów Partnerstwa Wschodniego.
