Gorzka ballada o bezużyteczności
"Geza-Dzieciak" w reż. Zbigniewa Brzozy w Teatrze Studio w Warszawie. Pisze Janusz R. Kowalczyk w Rzeczpospolitej.
Można pozazdrościć Węgrom umiejętności opowiadania o codziennych problemach naszej europejskiej prowincji. Potrafią to robić bez doraźnych publicystycznych wtrętów. W "Gézie-Dzieciaku" János Háy z wyczuciem szkicuje portrety ludzi w intrygującej historii. Te sztukę o nas samych na scenę Teatru Studio przeniósł Zbigniew Brzoza.
Géza (Wojtuś) to niepełnosprawny umysłowo chłopak, który uzyskał szansę na usamodzielnienie się. W kamieniołomie obserwuje przesuwającą się taśmę z urobkiem, żeby ją zatrzymać w przypadku jakiejś nieprawidłowości. Zatrudnienie Gézy powoduje zrozumiałe poruszenie. Wielu miejscowych fachowców straciło właśnie pracę. Siedzą na zasiłkach, a żony wymyślają im od zer i śmieci. Kamieniołom przejął niemiecki inwestor, który woli młodszych i słabiej wykwalifikowanych, bo może im mniej płacić.
W prostej opowieści o wchodzeniu w dorosłe życie autystycznego chłopaka autor balansuje między tonacją serio a buffo. Na przykładzie losów Gézy - buntującego się przeciw swej "bezużyteczności" - autor ukazuje absurd rządzący światem.
Zbigniew Brzoza zrealizował ciepłą w tonie, acz niepozbawioną goryczy balladę o prostych ludziach uwikłanych w niezrozumiałe dla nich zależności. Nastrój budowany jest przez oszałamiającąpod względem wykorzystania przestrzeni scenografię Marcina Jarnuszkiewicza (z motoryzacyjnymi niespodziankami), nostalgiczną, graną na żywo akordeonową muzykę Jacka Grudnia, lecz przede wszystkim przez znakomite aktorstwo. Wojciech Zieliński [na zdjęciu] bardzo konsekwentnie pokazuje brak koordynacji ruchowej Gézy. Cudownie rodzajowi są jego starsi kumple z pracy grani przez Andrzeja Mastalerza i Sławomira Orzechowskiego, rewelacyjna Agnieszka Grochowska w epizodzie niezbyt rozgarniętego kurwiątka, fantastyczni Barbara Lauks i Aleksander Bednarz jako para nienawidzących się małżonków.
Brzoza zrobił wcześniej telewizyjną wersję sztuki, po części z tymi samymi wykonawcami. Zdecydowanie wolę teatralną.
