Artykuły

Wrocław, a nie Gdańsk, będzie Europejską Stolicą Kultury w 2016 roku. - My swoją nagrodę odbierzemy poprzez sukcesy kulturalne Gdańska w przyszłości - mówi prezydent Paweł Adamowicz. I zapowiada wzrost budżetu na kulturę. - Wybór należy uszanować, choć trudno uszanować okoliczności, w jakich zapadł - komentuje Romuald Pokojski, dyrektor biura Gdańsk 2016.

Zwycięzcę ogłoszono na konferencji prasowej, zorganizowanej w w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach Królewskich. Gdy przewodniczący komisji, Austriak Manfred Gaulhofer, przeczytał nazwę "Wrocław", na twarzach gdańskiej delegacji z prezydentem Adamowiczem na czele malowało się zaskoczenie.

- Gratuluję Wrocławiowi - mówi Paweł Adamowicz. - Gdańsk na pewno będzie kontynuował drogę, którą obrał kilka lat temu. Nasi artyści, ludzie związani z kulturą i dotychczasowe działania to kapitał, którego nie można zmarnować. Ostatecznie robimy to przede wszystkim dla siebie. Tytuł ESK to ważne wyróżnienie, ale my swoją nagrodę odbierzemy poprzez sukcesy kulturalne Gdańska w przyszłości. Na pewno udział kultury w budżecie miasta będzie ciągle rósł. Kultura jest priorytetem miasta; dopóki będę prezydentem, w kulturę będziemy inwestować.

Do tego namawia zresztą minister kultury Bogdan Zdrojewski. - Chcę zachęcić wszystkie miasta, nie tylko zwycięzcę, do realizacji swoich programów - mówi. - Mogą w tym liczyć na wsparcie i pomoc ministerstwa.

Osoba ministra Zdrojewskiego była tematem wielu gorących rozmów, prowadzonych tuż przed finałem ESK. Artyści i członkowie biura ESK z Lublina parę dni temu przygotowali list otwarty, w którym zarzucają mu faworyzowanie w konkursie Wrocławia (którego Zdrojewski był wieloletnim prezydentem). W zeszłym tygodniu przyznał on Wrocławiowi 100 mln zł z funduszy europejskich na remont Pawilonu Czterech Kopuł i Operę Wrocławską. A decyzję o tym ogłosił tuż przed wizytą jurorów konkursu we Wrocławiu. Minister Zdrojewski powiedział PAP, że list odbiera jako "smutne nieporozumienie". Jak tłumaczył, pieniądze mają być przeznaczone na wsparcie finansowe kilkunastu inwestycji nie tylko we Wrocławiu, ale też w Warszawie, Krakowie, Częstochowie i Poznaniu. - Nie było żadnych prób wpłynięcia na jury, cały proces wyboru był w stu procentach przejrzysty - przekonywał we wtorek Gaulhofer. Jednak argumenty za Wrocławiem jurorzy przedstawią dopiero... za trzy tygodnie, w specjalnym raporcie.

- Wybór należy uszanować, choć trudno uszanować okoliczności, w jakich zapadł - komentuje Romuald Pokojski, dyrektor biura Gdańsk 2016.

Aneta Szyłak, szefowa Instytutu Sztuki Wyspa: - Nie mam poczucia, że graliśmy w uczciwej walce. Poza tym kiedyś tytuł ESK miał realizować innego rodzaju zadania, jurorzy nie skupiali się na tym, co oczywiste. A fakt, że Wrocław jest miastem kultury, oczywisty był już dawno. ESK według mnie powinien być szansą na rozwój, a Wrocław nie potrzebuje tego tytułu tak bardzo, jak Gdańsk czy Katowice. Poza tym propozycja Wrocławia nie jest nowatorska, a za to - bardzo konserwatywna. Obywatelski, oddolny ruch, jaki powstał w Gdańsku, był ogromnym walorem naszego projektu. Mam poczucie, że Gdańsk o wiele bardziej niż Wrocław prezentuje to, czym jest dziś cała Polska.

O tytuł ESK walczyło pięć miast: Gdańsk, Wrocław Lublin, Katowice i Warszawa. W poniedziałek i we wtorek rano odbyły się finałowe przesłuchania miast. Hasłem Gdańska była "Wolność kultury, kultura wolności", program opierał się na ideach Solidarności, potraktowanych jednak w nowoczesny sposób. Wrocław promował się hasłem "Przestrzenie dla piękna", priorytetem miasta jest demokratyzacja dostępu do kultury i zwiększenie uczestnictwa w kulturze mieszkańców z różnych warstw społecznych.

Zwycięskie miasto wybrała 13-osobowa komisja. Siedmiu jej członków wskazały różne ciała Unii Europejskiej, sześciu - polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.