Artykuły

Przez pół roku polskiej prezydencji nie zabraknie wydarzeń literackich - "okrętami flagowymi" polskiej prezydencji będą Czesław Miłosz i Stanisław Lem. Twórczość Miłosza będzie przyczynkiem do debaty z udziałem prezydentów Polski i Litwy oraz przywódców UE.

30 czerwca, w setną rocznicę urodzin Czesława Miłosza, odbędzie się otwarcie Międzynarodowego Centrum Dialogu im. Czesława Miłosza w Krasnogrudzie w powiecie sejneńskim. To wydarzenie poprzedza inaugurację polskiej prezydencji i zostało wpisane do jej programu jako "Wigilia Prezydencji". Na granicy Polski i Litwy powstanie miejsce poświęcone edukacji w regionach pogranicza, praktyce budowania dobrego sąsiedztwa w wielokulturowych środowiskach, współpracy i wymianie doświadczeń z partnerami z różnych krajów.

Na otwarcie ośrodka w Krasnogrudzie organizatorzy - Fundacja Pogranicze wraz z Ośrodkiem "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów" - przygotowali cykl spotkań "Europejska Agora". Do Krasnogrudy przybędą tego dnia miłośnicy twórczości noblisty z całego świata. W programie znalazła się m.in. debata "Europa mostów", w której udział wezmą Herman Van Rompuy - przewodniczący Rady Europejskiej, Jerzy Buzek - przewodniczący Parlamentu Europejskiego, prezydent Bronisław Komorowski i prezydent Litwy Dalia Grybauskaite. W panelu "Agora filozofów" dyskutować będą Zygmunt Bauman, Giorgio Agamben i Cezary Wodziński zaś podczas "Agory Poetów" wystąpią Julia Hartwig, Tomas Venclova, Claudio Magris i Irena Grudzińska-Gross.

Finałem "Europejskiej Agory" będzie widowisko wieczorne, łączące muzykę ze sztukami wizualnymi, którego spoiwem będzie Koncert Wlada Marhultza inspirowany wierszem Miłosza "Powrót".

Podczas całej polskiej prezydencji promowane będą audiobooki z wierszami Czesława Miłosza, czytanymi w kilkunastu językach przez gwiazdy światowego filmu i teatru. Audiobooki wydane zostaną we wspólnej oprawie graficznej, natomiast ich zawartość będzie różniła się w zależności od kraju. Poezje i teksty Czesława Miłosza czytane będą m.in. po ukraińsku, rosyjsku, białorusku, hiszpańsku, angielsku, niemiecku, chińsku i japońsku. Nagrania trafią do rąk słuchaczy, w zależności od kraju, od czerwca do września. W większości stolic audiobooki będą dołączane do dzienników lub tomików poezji Miłosza.

Bogaty program wydarzeń wokół polskiej literatury zaplanowano też w Wielkiej Brytanii. Nakładem Instytutu Kultury Polskiej w Londynie w maju ukazał się zbiór opowiadań napisanych przez polskich i brytyjskich pisarzy inspirowanych twórczością Stanisława Lema zatytułowany "Lemistry". W Wielkiej Brytanii zostanie też opublikowana nowela graficzna zainspirowana jednym z opowiadań Lema z rysunkami Andrzeja Klimowskiego i Danuty Schejbal.

Przez całe lato londyńczycy będą czytać wybrane wiersze Czesława Miłosza na billboardach w metrze, twórczość polskiego noblisty będzie również obecna na sierpniowym festiwalu literackim w Edynburgu. Odbędą się tam dyskusje m.in. na temat związków literatury i totalitaryzmu, tłumaczeń wierszy Miłosza na angielski i języki celtyckie oraz związków jego twórczości z poezją Sorleya MacLeana, jednego z największych poetów szkockich XX wieku. Polska literatura w Londynie podczas polskiej prezydencji promowana będzie też poprzez spotkania z pisarzami m.in. Adamem Michnikiem, Adamem Zagajewskim, Andrzejem Stasiukiem, Olgą Tokarczuk.

Na jesieni polska literatura zagości w Madrycie, a sceną wydarzeń będzie tamtejszy Instytut Polski. 9 września otwarta zostanie wystawa "Lem fantastyczny", której inspiracją będą polskie adaptacje filmowe dzieł tego pisarza. 27 i 28 września odbędzie się konferencja poświęcona Lemowi i literaturze fantastycznej. Temat pierwszego dnia konferencji to "Lem - sztuka, literatura i cyberkultura", a do dyskusji zostali zaproszeni m.in. Ewa Lipska, Jerzy Jarzębski i Miguel Barcelo. W debacie drugiego dnia konferencji zatytułowanej "Lem - etyka, filozofia i polityka" wezmą udział Paweł Okołowski, Wojciech Orliński, Fernando Marias i Luis Alberto de Cuenca.

Równolegle z programem wydarzeń dotyczących Stanisława Lema, w Madrycie odbywać się będą spotkania z twórczością Czesława Miłosza. Od 19 września do 3 października będzie można oglądać wystawę "Zniewolony umysł. Tyrania obrazów w polskiej fotografii artystycznej po 1945 roku" przygotowaną przez Galerię Asymetria z Warszawy. W dniach 3 i 4 października odbędzie się dwudniowa konferencja poświęcona Czesławowi Miłoszowi. W programie zaplanowano cztery sesje, których tytuły zaczerpnięto z dzieł noblisty: "Zniewolony umysł", "Rodzinna Europa", Zdobycie władzy", "Poeta pamięta". Udział w konferencji zapowiedzieli m.in. Juan Jose Armas Marcelo, Jose Maria Guelbenzu, Fernando Savater, Xavier Vidal, Mercedes Monmany, Aleksander Fiut, Adam Michnik, Marek Zaleski, Jerzy Illg, Agnieszka Kosińska, Andrzej Franaszek.

Na listę wydarzeń polskiej prezydencji wpisano też tegoroczną, trzecią już edycję krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada, która odbędzie się w dniach 2-6 listopada. W tym roku tematem przewodnim imprezy będzie hasło "W poszukiwaniu utraconych światów". Swój udział w festiwalu zapowiedzieli m.in. Jurij Andruchowycz, Jean Hatzfeld, Laszlo Krasznahorkai, Claude Lanzmann, Sven Lindqvist, Herta Mueller, Amos Oz oraz Marjane Satrapi.