Szajna pominięty
Wykład Agnieszki Sosnowskiej "Opakowywanie i rozpakowywanie ciała", który odbył się w ramach cyklu "PONOWOCZEŚNI/ NIENOWOCZEŚNI" w stołecznym Teatrze Studio relacjonuje Hanna Rudnicka z Nowej Siły Krytycznej.
O wykładzie Grzegorza Niziołka, inaugurującym cykl spotkań "PONOWOCZEŚNI/ NIENOWOCZEŚNI" w stołecznym Teatrze Studio, można było mówić w samych niemal superlatywach. Wypowiedź redaktora naczelnego "Didaskaliów" była klarowna, rzetelna i zajmująca, a sama projekcja "Powolnego ciemnienia malowideł" dobrze przygotowana pod względem technicznym. Niestety, tymi samymi komplementami nie da się obdarzyć kolejnego wykładu, który odbył się 14 marca w klubokawiarni Bratnia Szatnia. Tym razem jako prelegentkę zaproszono Agnieszkę Sosnowską, doktorantkę Instytutu Kultury Polskiej UW, której wykład zatytułowany "Opakowywanie i rozpakowywanie ciała" miał w założeniach dotyczyć technik ambalażu i debalażu, charakterystycznych dla języka teatralnego odpowiednio Tadeusza Kantora oraz Józefa Szajny. Jednak z połowy swojego zadania Sosnowska, nie wiedzieć czemu, nie wywiązała się.
Spotkanie zdominowały kłopoty techniczne - mimo kilkunastominutowych zmagań ze sprzętem i interwencji technika nie udało się wyświetlić fragmentu spektaklu, który miał stanowić wstęp do wykładu. Ponadto prelegentka miała nieustanny problem z korzystaniem z mikrofonu, przez co jej głos nie docierał do położonych w głębi stolików w niewielkiej przecież Bratniej Szatni. Słaba słyszalność nie była jednak jedynym czynnikiem, który utrudniał słuchaczom koncentrację na wypowiedzi Sosnowskiej. Jej wykład był bowiem połączony z równoległą akcją zorganizowaną przez grupę Performeria - podczas projekcji fragmentów filmu "Kantor ist da" (niezrozumiałego zresztą dla sporej części widowni, gdyż polskie napisy tłumaczące niemieckojęzyczną narrację były niemal niewidoczne) grupka młodych ludzi stopniowo zaczęła wstawać od stolików i za pomocą szarego papieru i taśmy klejącej zapakowywać niemal wszystko, co znajdowało się w zasięgu ich rąk - kubki, kieliszki, krzesła, nie oszczędzili też wielu osób obecnych na spotkaniu, owijając ich ręce, głowy czy szyje. Czynności te kontynuowali do zakończenia spotkania, a część obecnych, rozbawiona pomysłem, spontanicznie włączyła się w działania. Nie zamierzam rozważać zasadności i sensu owej akcji, nie da się jednak ukryć, że ożywiony ruch na sali i szelest papieru skutecznie uniemożliwiały skupienie się na tym, co usiłowała przekazać Sosnowska.
Sam wykład skupiony był wokół zagadnienia techniki ambalażu, lecz nie tylko w kontekście Tadeusza Kantora - prelegentka starała się umieścić jego działania w tradycji, przywołując prace Hugo Balla, działającego na początku XX wieku dadaisty, jak i następców Kantora w wykorzystywaniu techniki opakowywania. Wypowiedź Sosnowskiej, mimo iż miała niewątpliwie na celu ukazanie pewnej linearności, sprawiała wrażenie niezbyt koherentnej. Prelegentka ślizgała się po hasłach i aspektach poruszanych kwestii - brak szczegółowości i spójności wywodu rozczarowywał. Zupełnie niezrozumiałe jest również zupełne pominięcie w wykładzie debalażu i twórczości Józefa Szajny, który miał być przecież równoprawnym, obok Kantora, bohaterem wieczoru - sugerowały to i tytuł spotkania, i materiały reklamujące wykład. Słuchacz miał pełne prawo spodziewać się analizy porównawczej twórczości tych dwóch artystów teatru. Z niejasnych powodów połowa zapowiadanych przez organizatorów zagadnień nie została nawet nie tyle zgłębiona, co choćby dotknięta.
Druga odsłona "PONOWOCZESNYCH/NIENOWOCZESNYCH" nie zachwyciła - obawiam się, że niewiele wyniosły z niej nawet osoby mające niewielkie pojęcie o osobie i twórczości Tadeusza Kantora. Pozostaje mieć nadzieję, że Tomasz Cyz, który 18 kwietnia będzie w Bratniej Szatni mówił o muzycznych aspektach twórczości Jerzego Grzegorzewskiego zdoła zbliżyć się po poziomu Grzegorza Niziołka, z którego nienapuszonej erudycji mogli czerpać goście Teatru Studio na lutowym spotkaniu.
