Artykuły

Ledwo odbyła się premiera "Tęczowej Trybuny 2012" Strzępki&Demirskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu, odezwał się Anton Hysen. Ten 20-letni piłkarz czwartoligowego szwedzkiego klubu Utsiktens BK w wywiadzie dla popularnego tygodnika zdradził, że jest gejem. W Szwecji zrobiła się z tego niezła afera obyczajowa - pisze Maciej Nowak w Krytyce Politycznej.

Oświadczeniami młodzika z podrzędnej drużyny nikt by się pewnie nie przejmował, gdyby nie fakt, że Anton to syn Glenna Hysena, wybitnego piłkarza Liverpoolu oraz wielokrotnego reprezentanta Szwecji. Jest również bratem Tobiasa Hysena, który gra w szwedzkiej drużynie narodowej. A pedalstwo w kręgach futbolowej arystokracji to już problem poważny. Jak bardzo świadczy o tym samobójstwo Justina Fashanu, Nigeryjczyka grającego na Wyspach, który po ujawnieniu orientacji seksualnej został zaszczuty i doprowadzony do samobójstwa.

Utwór Strzępki&Demirskiego nie miał z pewnością wpływu na wyznanie Antona Hysena, a jednak siła wielkich dzieł polega na tym, że porządkują świat nawet wtedy, gdy trudno zrekonstruować bezpośrednie relacje między nimi a konkretnymi wydarzeniami. W tym sensie Strzępka&Demirski ocalili Antona Hysena, bo dzięki ich spektaklowi postawa młodziutkiego sportowca nabiera głębszego sensu. Autorzy "Tęczowej Trybuny 2012" stawiają tezę, że wielbiciele futbolu są w równym stopniu środowiskiem wykluczanym z głównego nurtu dyskusji publicznej, co homoseksualiści. W pierwszym momencie ocena taka brzmi idiotycznie. W drugim - trudno pozbierać myśli. Ale gdy na trzy ułożycie już je sobie na nowo będziecie musieli przyznać rację.

Tradycja klubów piłkarskich i ruchu kibiców, wywodząca się ze środowisk robotniczych i lewicowych, jest zawłaszczana przez neoliberalny establishment. Stadiony mają się przekształcać w centra familijnej rozrywki, zdrowych przekąsek, a dotychczasowa publiczność zadowolić się musi nie więcej niż 40% miejsc podczas meczów Euro. Reszta przeznaczona będzie dla gości specjalnych, elit, sponsorów i vipów. Jeśli komuś to się nie podoba to niech pamięta, że siły porządkowe umieją radzić sobie z niesubordynacją kibiców. A media dzielnie ich w tym wspierają. "Tęczową Trybunę 2012" otwiera montaż zdjęć filmowych z policyjnej akcji przeciwko futbolowej publiczności. Powaleni przez policję na chodnik młodzi mężczyźni wyglądają identycznie, jak pacyfikowani uczestnicy marszy równościowych, czemu oczywiście trudno się dziwić, bo funkcjonariusze w obu przypadkach działają według tych samych instrukcji. Strzępka&Demirski sugerują, by rzucani na chodnik stanęli wreszcie na nogi i zrozumieli, że miast nieustannie tlącej się wzajemnej nienawiści, łączy ich odrzucenie przez system. Sytuacja, w której w czerwcu podczas Parady Równości, kibice ganiają pedałów, a w listopadzie, podczas Marszu Niepodległości pedały - kibiców, staje się absurdalnym rytuałem politycznym. Niezadowolenie społeczne wyładowuje się w antagonizmie dwóch defaworyzowanych grup bez zagrożenia dla interesów elit, bez nadziei że przyczyni się do Nowej Zmiany, na którą czekamy.

Siła "Tęczowej Trybuny 2012" polega na zakwestionowaniu potocznych prawd i identyfikacji, serwowanych społeczeństwu przez władze i media. Kibica piłki nożnej nie musimy utożsamiać z agresywnym chuliganem, ale być może - zobaczyć kolejnego z powiększającej się grupy młodych bezrobotnych mężczyzn, którzy doprowadzili już do zburzenia niejednego niesprawiedliwego porządku. Uczestnicy gejowskich parad to nie faceci na szpilkach i w perukach epatujący swoją seksualnością, ale mieszkańcy z sąsiedztwa, którzy domagają się praw identycznych z tymi, które posiadają inni obywatele. A jeśli jeszcze - jak podpowiada Artur Żmijewski - w ludziach ,,spod pałacu'' zobaczyć emerytów, wyłączonych z obowiązującego dziś systemu dystrybucji dóbr i przywilejów - to może się okazać, że masa krytyczna powoli, ale nieubłaganie rośnie.