Granice teatru
Towarzystwo Teatralne zostało założone w 1998 r. w Warszawie przez grupę młodych aktorów, reżyserów i muzyków. Jego głównym celem jest tworzenie teatru opisującego otaczającą rzeczywistość i przedstawiającego najbardziej istotne tematy współczesności. Działalność TT obejmuje zarówno realizację sztuk z kręgu najnowszej dramaturgii, jak i wydawanie tekstów oraz organizowanie spotkań i warsztatów.
Pierwszym spektaklem, wystawionym przez TT była sztuka Marka Ravenhilla Shopping and Fucking,której premiera w kwietniu 1999 roku w Teatrze Rozmaitości wywołała skandal, a interwencja warszawskich radnych AWS omal nie spowodowała zdjęcia przedstawienia z afiszy. Rzeczywiście, tekst przeznaczony jest zdecydowanie dla widzów o mocnych nerwach, odpornych na wulgaryzmy i drastyczno-naturalistyczny sposób pokazywania pewnych sytuacji, a zwłaszcza relacji seksualnych czy, raczej, homoseksualnych. Jego wątła fabuła dotyczy problemów ludzi, znajdujących się - z różnych powodów - na marginesie społeczeństwa, którzy miotają się, uwikłani w rozmaite zależności (finansowe i uczuciowe) w poszukiwaniu sensu życia, miłości czy dobra. W sztuce wystąpili: Maria Seweryn, Rafał Mohr, Robert Więckiewicz, Marek Żerański i Arkadiusz Jakubik, a całość wyreżyserował Paweł Łysak.
Wydawało się wówczas, że domeną TT stanie się szokowanie, bazujące na tanich chwytach emocjonalnych, gdzie wystarczy pokazać genitalia, opluć ryżem deski sceny, a aktorom kazać wić się, jęczeć i wrzeszczeć, co spowoduje tłumy na widowni i darmową reklamę w prasie. Tymczasem premiera kolejnego przedstawienia, według tekstu brytyjskiej dramatopisarki Sarah Kane Zbombardowani, określanej jako przedstawicielki "nowego brutalizmu", okazała się czymś więcej niż czczą prowokacją. W zimnych, przytłaczających ogromem wnętrzach tłoczni Fabryki Norblina rozegrał się dramat nieuleczalnie chorego, 45-letniego Iana i dwudziestoparoletniej Cate. W ich pomieszane relacje miłości i nienawiści włącza się Żołnierz, wykonujący na lanie wyrok śmierci. Akcja sztuki rozgrywa się w pokoju luksusowego hotelu w Leeds, w przededniu zbliżającej się wojny. Bohaterowie bezwiednie lub z całkowitą świadomością "ćwiczą" na sobie zachowania pełne agresji i brutalności, dochodzi nawet do wymyślnych tortur. Aktorzy - Beata Bandurska, Krzysztof Bauman i Robert Więckiewicz - kierowani przez Pawła Wodzińskiego (reżysera spektaklu) grają sugestywnie, choć może zbyt gwałtownie i jednowymiarowo.
Trzecim tekstem, po który sięgnęło TT, jest dramat Ogień w głowie Mariusa von Mayenburga, niemieckiego dramatopisarza (ur. w 1972 r.). Sztuka ukazuje epizody z życia pewnej rodziny, złożonej z wiecznie zaczytanego i "nieobecnego duchem" ojca, nerwowej matki, nie radzącej sobie z własnymi emocjami córki - Olgi oraz jej brata, Kurta, który nie umie zaakceptować swojej cielesności, a ujście narastającej agresji do siebie i świata widzi w podpalaniu. Pomiędzy czwórką bohaterów nie ma żadnej więzi uczuciowej, rodzina spotyka się tylko przy posiłkach, nawet nie próbując nawiązywać ze sobą kontaktu. Eskalacja wzajemnej nienawiści doprowadza w końcu do popełnienia morderstwa.
Mamy tu do czynienia z typowymi problemami końca XX w., ukazanymi w sposób dosłowny i przerażający. Epatowanie widza tak stężonym okrucieństwem (Żołnierz), nienormalnością (kazirodczy związek Olgi i Kurta) i brutalnością staje się powoli cechą rozpoznawczą tego teatru, który gubi swą funkcję estetyczną i etyczną. Podłość i małość człowieka, tak chętnie eksponowane przez TT mają, z jednej strony, prowokować, z drugiej - stwierdzać fakt, z trzeciej zaś - ostrzegać. Zabrakło jednak refleksji intelektualnej i dystansu do ukazywanych zjawisk, a prezentowany widzowi obraz świata irytuje swą jednostronnością.
