"Letnicy" Gorkiego
PRZYGOTOWAŁA ten program telewizja krakowska. Jeden z mniej znanych i rzadziej grywanych dramatów autora "Mieszczan", "Na dnie" i "Wassy Żeleznowej" zadedykowany był swego czasu (napisał go Gorki w 1904 roku) inteligencji rosyjskiej jako warstwie. Miał ukazać tej warstwy słabości, rozdarcia, niemoc, płytotę. Autor poddaje analizie grupę ludzi spędzających lato na wsi. Owi sezonowi letnicy reprezentują różne typy, rożne charaktery. Dzielą ich i zbliżają różne sprawy. Są wśród nich mniej i bardziej wartościowi, mniej i bardziej sympatyczni. Wspólnym mianownikiem dla wszystkich jest poczucie bezsensu życia, brak odpowiedzi na zasadnicze pytanie: jak żyć?
Sztuka ostra i bezlitosna w swej wymowie ideowej napisana jest jak rzewna, plaska sielanka. Sielanka pozorów, odpadających kolejno - aż po kulminacyjny finałowy krach: skandal towarzyski, który jest krzykiem rozpaczy.
Jak odebraliśmy dzisiaj, po sześćdziesięciu latach ten "spokojny" bo mniej drapieżny od innych, dramat Gorkiego? Czy zawarte w nim pytanie "jak żyć" nie straciło na swej aktualności? Reżyser i adaptator inscenizacji, Bronisław Dąbrowski, udowodnił, że nie. Że, chociaż adresat nie tak już konkretny - pytać warto, że to nie trafia w próżnię. Że - więcej - warto tę sytuację rosyjskich letników mieć w pamięci, chociażby jako przestrogę, jako punkt, który może się kiedyś - np. w społeczeństwie konsumpcyjnym przyszłości - okazać punktem dojścia. Ten współczesny i żywy rezonans "Letników" zawdzięczamy w dużej mierze aktorstwu wykonawców, spośród których wymienić należy przynajmniej tych kilka nazwisk: Irena Jun (znakomita, inteligentna i wrażliwa Warwara), Maria Kościałkowska. Mirosława Dubrawska, Andrzej Korczyński, Jerzy Szmidt. Pewne zastrzeżenia budziło jedynie tempo spektaklu, nieusprawiedliwione nawet powolnym rytmem wiejskiego życia letników. I może - dosyć sztuczna i nietelewizyjna scenografia, która zanadto teatralizowała w złym znaczeniu tego słowa tę powieść o "ludziach małych, tchórzliwych i nudnych".
