Niecierpliwość zmysłów
Telewizyjna wersja inscenizacji z warszawskiego teatru Scena Prezentacje.
Na spektakl składają się dwie miniatury. Mimo iż powstałe w ponad 150-letnim odstępie czasu, podejmują podobny temat: miłosną grę, pojmowaną jako swoisty pojedynek odmiennych indywidualności.
"Noc i chwila" to utwór charakterystyczny dla francuskiego rokoka, dzieło Crebillona (syna) (1707-77), autora, który apogeum sławy osiągnął w latach 40. XVIII wieku. Wówczas to, w ciągu zaledwie paru lat, powstały jego najlepsze utwory: "Zbłąkania serca i umysłu", "Igraszki kącika przy kominku". "Sofa" (jej gorsząca treść spowodowała czasowe wygnanie pisarza z Paryża) oraz właśnie "Noc i chwila". Jest to dialog między Hrabią Klitandrem a Margrabiną Cydalizą, której mężczyzna składa niespodziewaną nocną wizytę. Celem odwiedzin jest oczywiście zdobycie względów ukochanej. Ale równie ważna jest sama przyjemność konwersacji.
Błyskotliwe słowne utarczki pociągają równie jak zaspokojenie zmysłów. Bohaterowie Crebillona znajdują spełnienie. Porywa ich przy tym sam żywioł gry, odmiana uczuć, drażniąca atmosfera zmysłowej erotyki.
Zupełnie inaczej przebiega gra w jednoaktówce Jelesa Renarda (1864-1910). "Gry małżeńskie" odzwierciedlają obyczajowość francuskiej burżuazji drugiej połowy XIX stulecia. Pragnienia są tu takie same jak u Crebillona, ale otwartą grę zastępuje ostrożność wynikająca z towarzyskiego konwenansu. Wyznanie jest zastępowane sondująco-marzycielskim, "co by było gdyby". W istocie bowiem pragnienia bohaterów streszczą się i wypełnią w słownych rojeniach.
Gra podtekstów, zmienność nastrojów, jednolicie prowadzony sugestywny temat: wszystko to sprawia, że oba dialogi stanowią znakomity materiał aktorski.
Romuald Szejd obsadził w przedstawieniu artystów, których wizerunki, przede wszystkim dzięki rolom filmowym, kojarzą się ze współczesnością. Taki zabieg służy akcentowaniu psychologicznej uniwersalności obu tekstów. Obyczajowość i styl, choć ważne dla strategii postępowania bohaterów, schodzą na plan dalszy, a gra uczuć wynikająca z "niecierpliwości zmysłów" staje się wyraźniejsza.
