Artykuły

Na was myśl moja spoczęła- mówi Konrad do robotników, i z chwilą wypowiedzenia tej kwestii nie ma na widowni nikogo, kto nie odbierałby Wyzwolenia jako sztuki, która powstała w dniach, gdy obszar przestrzeni społecznej zawładnięty przez politykę jest ogromny i nie da się porównać z miejscem, jakie zajmuje ona w życiu innych narodów. Zawsze u nas tak było. Nawet w sennym Krakowie, gdzie niejako na wyrost powstała ta wizja urządzania państwowości, organizowania narodu, odrzucania tromtadracji, nadużywania symboli, za które kiedyś płacono krwią... Dejmek z rozmachem ciął, fastrygował, przestawiał. Rezygnował z martwych partii tekstu na rzecz jasności wywodu, dania upustu pasji, dopuszczenia do głosu poety, drwiącego ze swojskiego brudu, małości pokrywanej szerokim gestem, zwyczajnego draństwa i zdrady. Wersja Dejmka jest namiętna i chłodna jak nóż. Publicystyczna i nagle strzelająca prawdziwą poezją zamkniętą w jakiejś scenie. W migotaniu zniczy, w biednej dziecięcej szopce, w śmierci powstańczego oddziału - odnajdujemy wszystkie cechy stylu twórcy, który nie cudaczy i mistyfikuje, lecz w naszych oczach tworzy narodowy teatr. Wierny literaturze. Potrzebny publiczności. Współbrzmiący z jej nastrojami. Czerpiący z talentów aktorskich i blasku dokonań polskich scenografów... Aktorzy Dejmka, aktorzy Wyzwolenia: Jan Englert (Konrad), który nawet patosowi potrafił nadać wymiar tragedii człowieka uwikłanego w historię; Karmazyn - Mariusza Dmochowskiego jakby żywcem przeniesiony z epoki sejmików, Stary Aktor Zdzisława Mrożewskiego - pełen łagodnej melancholii przemijania, Prymas (Ignacy Machowski), Reżyser (Jan Matyjaszkiewicz), Geniusz (Andrzej Szczepkowski), krucha, trawiona wewnętrznym ogniem Hestia (Halina Mikołajska) ...Tyle postaci, tyle życiorysów na premierze, co zasługuje na miano wydarzenia. Opisywać je będą przyszłe pokolenia absolwentów teatrologii, zdumionych faktem, że w dobie kryzysu mieliśmy taki teatr, takich reżyserów, aktorów, scenografów - i publiczność.