Ostatnia noc ścierwusów
"Noc Helvera" to dwuosobowa sztuka współczesnego polskiego autora, ukrywającego się pod zgrabnym pseudonimem skandynawskim, co wynika poniekąd z jego fascynacji dramaturgią zarówno skandynawską, jak i niemiecką. To zresztą kształtem scenicznym i atmosferą nawiązuje poniekąd do niemieckiego ekspresjonizmu. Akcja toczy się w ubogim mieszkaniu podczas jednego z nocnych i mrocznych pochodów w faszystowskich Niemczech lat 30. Brunatny cień tych manifestacji pod postacią dokumentalnych ujęć filmowych przesuwa się po jednej ze ścian pokoju, w którym żyją Karla z Helverem. Fanatyczne bojówki palą nie tylko pochodnie, ale i żydowskie sklepy, a ponadto urządzają pogromy wszelakich odmieńców - fizycznych i psychicznych.
Tytułowy Helver jest zwalistym, ociężałym fizycznie i umysłowo mężczyzną, zaś filigranowa Karla - jego przybraną matką. Wrażliwy Helver pod wpływem tresury w paramilitarnej organizacji demonstruje wobec swej opiekunki przejawy agresji, przemocy i zniewolenia, co z kolei u maltretowanej kobiety wywołuje swoistą retorsję psychiczną wobec ułomnego Helvera. Ale to oni oboje są normalni, a nie chora rzeczywistość, która ich otacza. To im udaje się uratować związek emocjonalny na przekór zewnętrznemu złu, to oni w końcu w sytuacji zagrożenia odnajdują się we wzajemnej miłości, bezgranicznej, aż do samozagłady. Przedstawienie w Malarni traktuje o zbiorowej nienawiści i pogardzie dla odmieńców, o zbiorowej nietolerancji wobec "ścierwusów" o zbiorowym zamroczeniu ciemną ideologią przemocy. Stanowi zarazem cichą apoteozę miłości, która stanowić może - wtedy i teraz - azyl i antidotum na przemoc i agresję. W tytułowej roli - świetny Michał Jarmicki, na przemian przerażający i wzruszająco bezradny, wiarygodny psychologicznie fizycznie i mentalnie. Dobrze partneruje mu krucha i delikatna Karla Katarzyny Węglickiej. A wszystko to w precyzyjnej reżyserii Pawła Łysiaka i w przestrzeni zakomponowanej plastycznie przez Pawła Wodzińskiego.
