Teraz człowiek
W niedzielę na Scenie przy Wierzbowej Teatru Narodowego odbędzie się premiera "Nie-Boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego w reżyserii i scenografii Jerzego Grzegorzewskiego.
Dzieło Krasińskiego należące obok "Dziadów" Mickiewicza i "Kordiana" Słowackiego do kanonu dzieł dramatycznych polskiego romantyzmu, ukazała się drukiem w Paryżu w 1835 roku. Ze względu na wizyjność, alinearność i nadzwyczaj otwartą formę przez długi czas uważane było za niesceniczne. Jego prapremiera odbyła się dopiero w 1902 r. w krakowskim Teatrze Miejskim im. Słowackiego.
Grzegorzewski po "Nie-Boską" sięga już drugi raz. Pierwszy raz inscenizował ten dramat romantyczny na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu w 1979 r. Prof. Maria Janion pisała o tym przedstawieniu: "Nie-Boska komedia ujawnia przede wszystkim perypetie duchowe poety romantycznego, uwikłanego w dwuznaczne położenie rozdarcia między Poezją a Czynem, między ideałem a rzeczywistością, między czasem a bez-czasem, między piekłem a Arkadią, między dziejową koniecznością a wolnością jednostkową, między katastrofą a nadzieją ocalenia i zbawienia. Wszystkie te tematy Nie-Boskiej Grzegorzewski wydobył z wielką maestrią, ale w zupełnie odmienny sposób niż to dotychczas czyniono. Pociąga go bowiem bardziej fenomenologia duszy wśród wydarzeń niż retoryka dziejów".
W najnowszej inscenizacji Grzegorzewski zapowiada przesunięcie akcentów z tematyki społecznej na rzecz wątku indywidualnego: artysty i człowieka.
-Dramatyzm losu ludzkiego autor doskonale rozpisuje na przykład na relacje kobieta-mężczyzna. Tekst "Nie-Boskiej" uzupełniam fragmentami innych utworów Krasińskiego: dramatu "Podziemia weneckie", prozy "W Wenecji" napisanej po francusku, bardzo dobrze przetłumaczonej dla naszych potrzeb przez Jerzego Radziwiłowicza, który zresztą jako Pankracy będzie mówił ze sceny. Wenecja, śmierć to częste motywy w twórczości Krasińskiego. W mojej także - mówi reżyser.
Najsłynniejsze wystawienia "Nie-Boskiej": monumentalna inscenizacja Leona Schillera z 1926 r. w warszawskim Teatrze im. Bogusławskiego; spektakl Konrada Swinarskiego w krakowskim Starym Teatrze (1965 r.), rozgrywający się na ołtarzu barokowego kościoła.
