Artykuły

Amanita Muskaria oraz Antonina Grzegorzewska zostały pierwszymi stypendystkami programu DRAMATOPISANIE, organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Dramatopisarki otrzymają półroczne stypendium (w wysokości 30 tys. zł każde), a powstałe w jego ramach sztuki zostaną wydane nakładem wydawnictwa IT oraz wystawione na scenach teatrów publicznych.

Celem DRAMATOPISANIA - programu stypendialnego powołanego w 2020 roku - jest wspieranie najzdolniejszych polskich autorów sztuk współczesnych poprzez stworzenie im dogodnych warunków pracy, popularyzacja ich osiągnięć i upowszechnianie wiedzy o polskim dramacie współczesnym.

Laureatkami pierwszej edycji programu zostały: Amanita Muskaria oraz Antonina Grzegorzewska.

WYBÓR KAPITUŁY

Po długiej dyskusji Kapituła konkursu DRAMATOPISANIE wskazała dwoje stypendystów: Antoninę Grzegorzewską, która przedstawiła projekt dramatu zatytułowanego "La Passionaria", oraz Amanitę Muscarię (czyli spółkę autorską Gabriela Muskała i Monika Muskała) za pomysł na sztukę o roboczym tytule "Pasja według mieszkańców Hultajewa".

Eksplikacja Antoniny Grzegorzewskiej urzekła przede wszystkim troje reżyserów, którzy weszli w skład Kapituły konkursu. Dostrzegli oni wielki potencjał sceniczny w realizacji dramatu, którego bohaterką będzie postać tak wyrazista, kontrowersyjna, poruszająca się między biegunami szlachetności i zbrodni, jak hiszpańska komunistka Dolores Ibarruri. Projektowany dramat Grzegorzewskiej to precyzyjne studium psychologiczne autorki płomiennych przemówień, które zapalały do walki, połączone z kryminalnym dochodzeniem w sprawie popełnionych przez nią czynów. Historia wojny hiszpańskiej i stalinizmu kontrapunktowana jest tu z akcją ratowniczą w hiszpańskim mieście Vizkaya, gdzie w 2019 roku górnicy walczyli o życie chłopca, który wpadł do kilkusetmetrowego odwiertu w ziemi. Historia dzieci skazanych na cierpienie i śmierć stale pojawia się w biografii Ibarruri i stanowi motyw przewodni dramatu Grzegorzewskiej. W sztuce polityka stale spotyka się ze sztuką, zbrodnia z radykalną twórczością. "Czy da się tworzyć jazz z dźwięku egzekucyjnych kul?" - pyta autorka w zapowiedzi swojego dramatu.

Eksplikacja Amanity Muscarii oparta jest na materiale dokumentalnym zebranym podczas badań terenowych do filmu dokumentalnego "The Passion According to the Polish Community of Pruchnik" Andreasa Horvatha i Moniki Muskały. Inspiracją dla autorek stała się też głośna powieść Nikosa Kazandzakisa "Chrystus ukrzyżowany po raz wtóry", opowiadająca o mieszkańcach anatolijskiej wioski, których nawiedzają uchodźcy w trakcie przygotowywania widowiska pasyjnego. Precyzyjny opis przedstawiony przez obie autorki zapowiada sztukę, której głównym bohaterem będzie katolicka zbiorowość małej polskiej miejscowości. Wraz z przybyciem uchodźców "miłosierdzie chrześcijańskie" mieszkańców, którzy przygotowują doroczne przedstawienie pasyjne, "zostaje wystawione na próbę". W eksplikacji zwraca uwagę niestereotypowość ujęcia ważnego społecznie tematu, jakim jest stosunek do obcego, a także chęć wielostronnej analizy realnych i wyimaginowanych zagrożeń wynikających z konfrontacji z przybyszami. Z projektowanego dramatu wyłania się ciekawy, wielopokoleniowy portret współczesnych Polaków. Przewrotna akcja, ciekawe postacie, błyskotliwy i pełen humoru sposób prezentowania poważnych konfliktów, wreszcie chwyt "teatru w teatrze" sprawiły, że "Pasja według mieszkańców Hultajewa" zdobyła uznanie Kapituły konkursu.

Jacek Kopciński, przewodniczący Kapituły

ANTONINA GRZEGORZEWSKA

Ur. 1977. Jest absolwentką Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP (2002). Debiutowała dramatem "Zapnij się, ze skrótami". Autorka monodramu "Migrena", którego prapremiera, w reżyserii Anny Augustynowicz, odbyła się 13 lutego 2010 roku w Teatrze Współczesnym w Szczecinie (sztuka publikowana w antologii "Najlepsze z najlepszych. Dramatopisarki dekady" "Dialog", 2012).

Opublikowała także wspomnienie o ojcu, Jerzym Grzegorzewskim, "JG. Marzenia" ("Aspiracje", 2007) oraz "List do Heinera Müllera" ("Teatr" 2008, nr 2), dramaty "Z całym szacunkiem dla kobiety" ("Dialog", 2012 oraz "Martwe" ("Dialog". 2012).

W 2005 roku jej utwór "On" został wystawiony w Teatrze Narodowym w Warszawie przez Jerzego Grzegorzewskiego w spektaklu "On. Drugi Powrót Odysa". W 2008 roku w tym samym teatrze odbyła się premiera napisanej przez nią i wyreżyserowanej sztuki "Ifigenia".

W 2012 r. w Teatrze Współczesnym odbyła się premiera innej sztuki Grzegorzewskiej, w jej reżyserii: "Tauryda. Apartado 679". Od 2005 roku mieszka w Andaluzji.

www.encyklopediateatru.pl/antonina-grzegorzewska

AMANITA MUSKARIA

Amanita Muskaria to pseudonim literacki dwóch sióstr: Gabrieli Muskały (ur. 1969), aktorki filmowej i teatralnej oraz Moniki Muskały (ur.1966), germanistki i tłumaczki literatury niemieckojęzycznej.

Duet stworzył do tej pory następujące dramaty: "Podróż do Buenos Aires" (prapremiera w Teatrze im. Stanisława Jaracza w Łodzi, 2001), "Daily soup" (prapremiera w Teatrze Narodowym, 2007), "Cicha noc" (zrealizowana w ramach Teatroteki WFDiF, 2017),"Tożsamość Wila" (prapremiera w Teatrze Ludowym w Krakowie, 2017).

www.encyklopediateatru.pl/amanita-muskaria